خود نمايد از راه راست منحرف شده و از براى خود ادّعا نموده چيزى را كه او را[1] نمى‌سزد و مالك آن نيست. و هركه دعواىِ ناحقّ كند كاذب است اگرچه دعوايش‌[2] نفسانى و پنهانى باشد و عمر دراز داشته باشد و خداى عزّ وجلّ او را مهلتى داده‌[3] باشد؛ زيرا كه اوّل چيزى كه به صاحب عجب مى‌رسد آن است كه سلب مى‌شود از وى آن چيزى‌[4] كه به آن مى‌بالد تا بداند كه عاجز و فقير است. و شاهد شود بر خود تا حجّت بر وى محكم‌تر شود چنانچه با شيطان لعين واقع شد[5].

و عجب گياهى است‌[6] كه دانه آن كفر است و زمينش نفاق است و آبش سركشى و شاخهاش جهل است و برگهاش گمراهى است و ميوه‌اش لعنت است و هميشه در جهنّم بودن، پس هركه اختيار عجب نمايد تخم كفر را افشانده و نفاق را كاشته و ناچار ثمره آن را برخواهد داشت‌[7].

فصل [در آفات عُجب‌]

بدان كه آفات عُجب بسيار است: يكى آنكه دعوت به كبر مى‌كند از براى آنكه يكى از اسبابِ كبرْ عجب است چنانچه اشاره به اين شد[8].

و از جمله آفات آن است كه منجر به فراموش ساختن گناهان مى‌شود و آنچه را متذكّر شود حقير مى‌شمرد و عظيم نمى‌يابد، پس سعى در تدارك و تلافى آن نمى‌كند بلكه گمان مى‌كند كه آنها آمرزيده خواهند[9] شد. و امّا عبادات را عظيم مى‌شمرد و به آن شعف مى‌دارد و منّت مى‌گذارد[10] بر خداى عزّ وجلّ به سبب اتيان بر آنها، و

[1] -a s - را.

[2] - دعوايش/m دعواش.

[3] - داده/a داشته.

[4] - چيزى/a s چيز.

[5] - شد/s a شده.

[6] - گياهى است/a گناهى است!

[7] - مصباح الشريعة: 81.

[8] - شد/m شده.

[9] - خواهند/a s خواهد.

[10] -a + و!