از رد و بدل شدن اين اخبار و گزارشات و مشاهدات سياستمداران انگليس از چگونگى فعاليت و پيشرفت حزب الوطنى، حكومت انگليس سخت به وحشت افتاد و به وسايلى در صدد منحل ساختن اين انجمن گرديد.

سرانجام حزب الوطنى‌

«يار قلى» در اين باره چنين مى‌نگارد:

«از اين رو بر خلاف تمام نواميس بشريت، دولت، مسلك بهيميت را پيش گرفت، اداره عرفيه در مصر اعلان، و سيّد معظم را روانه اروپا، شيخ مفتى را سه سال محكوم به تبعيد، و بعضى از اعضا را گرفتار، و برخى را در ادارات مستخدم و معاش كلى درباره آنها مقرر داشت».

تنها ادعا نيست‌

خوانندگان محترم! روشنفكرى يك انسان مانند سيّد جمال‌الدين، كه اسلام را به مفهوم واقعيش درك كرده بود، در حركت دادن مسلمين به سوى سعادت ملاحظه كرديد، و اقرار سياستمداران و بزرگان غرب را هم راجع به پيشرفت حزب الوطنى در سايه اسلام، و سقوط استعمار را در صورت برقرارى حزب‌الوطنى مطالعه نموديد، هم چنين بيدارى اميركبير را در اصلاح جامعه در سطور قبل خوانديد؛ پس ادعاى نجات جامعه اسلامى، در سايه عمل به قرآن و توجه به رهبران بيدار دينى و مؤمن ادعاى محض نيست، بلكه حقيقتى است كه عقل سالم به آن اعتراف دارد.

آرى! اگر آن روزها تمام افراد جامعه اسلامى بيدار بودند، نمى‌گذاشتند استعمار با كمك عمال خطرناكش؛ يعنى دولت‌هاى به ظاهر اسلامى، برنامه‌هايى هم چون حزب الوطنى و نقشه‌هاى اصلاحى را برهم بزنند، و مردانى‌