آمده است كه ظاهر آن به مذهب حشو و اختلاط[1] شبيه باشد لازم است خواننده در آن تأمل و دقت كند و بينديشد. اگر تأويل آن را بفهمد معنى آن را خواهد دانست و اگر معناى آن برايش روشن نشد بايد به كسى مراجعه كند كه معناى آن را بداند تا منظور آن برايش روشن شود كه گفتار پيامبر و ائمه : همچون گفتار خداوند متعال خالى از متشابه نيست و بايد به كسى كه عالم و دانا و ورزيده و آگاه به اصول و فروع دين و لغت و اعراب است مراجعه كرد تا مراد از آن سخن آشكار شود، و بايد دانست كه ميان گفتار خداوند و گفتار پيامبر و ائمه تناقضى نيست و فقط مردم حشوى و كم مايه در علم چنين تصور مى‌كنند.

من در مقدمه اين كتاب پس از ذكر عقل و علم و فضيلت آن، بخشى از اصول اعتقادى را بيان مى‌كنم كه مرجع عمده است و خداوند به لطف و منت خود موفق دارنده به صواب است.

مجلس اول در باره ماهيت عقلها و فضيلت آن‌

خداوند متعال در سوره آل عمران چنين فرموده است:

«همانا در آفرينش آسمانها و زمين و آمد و شد شب و روز نشانه‌ها و دلايلى است براى دارندگان عقل.»[2] و خداوند متعال در سوره طه چنين فرموده است:

«بخوريد و بچرانيد چهار پايانتان را، همانا كه در اين نشانه‌هايى است براى خردمندان.»[3] و در سوره و الفجر فرموده است:

«آيا در آنچه ذكر شد جاى قسم است خداوندان عقل را؟»[4] عقل در اصطلاح متكلمان عبارت از مجموعه علومى است كه بر سه بخش‌

[1]. اصطلاح حشو و اختلاط اصطلاحى طنز آميز است در باره كسانى كه از تأويل آيات و اخبار اجتناب داشته‌اند. رك. به: دائرة المعارف اسلام، ص 439، ج 7، ترجمه عربى و صفحه 16 ترجمه فرق الشيعه نوبختى، چاپ 1353 شمسى بنياد فرهنگ و حاشيه استاد دكتر محمد جواد مشكور. م.

[2] آيه 187 از سوره سوم( آل عمران).

[3] آيه 56 از سوره بيستم( طه).

[4] آيه 4 از سوره هشتاد و نهم( الفجر).