11- اتمام نعمت.

12- پاداش به جا خرج كردن نعمت.

ملاحظه‌ى آيات كتاب الهى و توجه به مفاهيم بلند ملكوتى آن آيات، در جهت اين دوازده مسأله ضرورى است.

1- فراوانى و گستردگى نعمت‌

آنچه در آسمانها و زمين است هر يك به صورتى در خدمت انسان است.

خورشيد، ماه، تعدادى از ستارگان ثابت و سيار، موجودات مريى و نامريى فضا، همه و همه به اراده‌ى حضرت حق در مسير سود رساندن به انسان هستند.

كوهها، صحراها، درياها، جنگل‌ها، روييدنى‌ها، باغها، چشمه‌ها، رودها، حيوانات و انواع مخلوقات زمينى هر كدام به شكلى در راه برپا داشتن خيمه‌ى حيات انسان در فعاليت مى‌باشند.

نعمت‌هاى الهى به طور فراوان و گسترده و كامل و جامع، انسان را عاشقانه در آغوش گرفته و همچون دايه‌اى مهربان و دلسوز براى رشد اين موجود برتر در كوشش و تكاپويند.

از نعمت‌هاى آشكار و نهان و ظاهر و باطن، آنچه مورد نياز و احتياج انسان است بر سر سفره‌ى زندگى نهاده شده و چيزى در اين خوان گسترده كم نيست.

قرآن كريم در اين زمينه مى‌فرمايد:

«أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً...»[1].

آيا نديدى خداوند آنچه را در آسمانها و زمين است به تسخير شما آورده،

[1] - لقمان( 31): 20.