خود مطمئن مى‌شود.

8- شناسايى از طريق فرستادن بازرسى مخصوص. چنانكه حضرت على 7 مى‌فرمايد: «عَينى بِالمغرب‌» يعنى كسى كه در منطقه مغرب چشم و ناظر مخصوص من است، چنين گزارش داده است.

اطلاعات مردمى نيز مى‌تواند سند اعتماد و تحقيق باشد.

حضرت على 7 مى‌فرمايد: «بَلَغَنى انّك‌» مردم به من اين گونه گزارش داده‌اند.

10- اعتماد ديگران. مثلًا اگر علما و مراجع تقليد به حديثى اعتماد كردند و طبق آن فتوى دادند و يا اگر مردم متديّن در نماز به شخصى اقتدا كردند، اين نوع اعتمادها را مى‌توانيم تكيه‌گاه تحقيق خود قرار دهيم.

11- سابقه كار نيز مى‌تواند راهى براى تحقيق باشد.

پيامبراسلام 6 به مردم مى‌فرمود: چرا در من شك داريد؟

من كه عمرى را در ميان شما زندگى كرده‌ام و شما همه حالات مرا ديده‌ايد. «فقد لَبِثتُ فيكم عُمراً»[1]

دروغ‌

از آنجا كه در آيه مورد بحث (آيه 6) فرمان تحقيق و بررسى اخبار صادر شده، لازم است نگاهى به مسئله دروغ داشته باشيم؛

[1] -يونس، 16