مهم‌ترين و بنيادى‌ترين مراحل تحقيق است. هر اندازه كه بر دامنه مطالعات خود بيفزاييم، به همان ميزان نيز بر دقت‌هاى علمى ما در انتخاب مسئله افزوده خواهد شد؛ چرا كه انسانِ بى‌دغدغه و انسانِ بى‌مطالعه و ناآگاه، مشكلى را بر سر راه خود نمى‌بيند تا در انديشه حل آن برآيد. كسى كه آگاهى لازم از جهان پيرامونى خود نداشته باشد، مسائل او نيز مسائلى بسيار جزئى و سطحى خواهند بود. به تعبير مولوى:

نكته ديگرى كه در انتخاب موضوع و مسئله تحقيق بايد مورد توجه قرار گيرد، اين است كه مسئله ما بايد به گونه‌اى باشد كه مشكلى از مشكلات علمى يا عملى جامعه بر طرف سازد و در عين حال، لازم است كه مورد علاقه پژوهشگر نيز باشد تا بتواند در برابر مشكلات و موانع احتمالى مقاومت كند.

2- 5. شهامت در پژوهش‌

بسيارى از افراد، تا زمانى كه اقدام به پژوهش نكرده و صرفاً در مرحله طرح و برنامه هستند، تصور درستى از پژوهش خود ندارند. از طرفى، امكانات و توانمندى‌هاى خود را كوچك و ناچيز تلقى مى‌كنند و از طرف ديگر، مشكلات و موانع احتمالىِ كوچك را بزرگ جلوه مى‌دهند و به همين دليل، يا اصلًا اقدام به انجام كار نمى‌كنند و يا با احتياط بيش از اندازه شروع به كار مى‌كنند. اما هم تجربه نشان داده است و هم اولياى دين به ما توصيه مى‌كنند كه هرگز نبايد از انجام كارهاى بزرگ به دليل ترس از ناتوانى و يا ترس از مشكلات احتمالى خوددارى كرد.

امام على 7، در اين‌باره مى‌فرمايد:

چون از كارى ترسيدى خود را در آن بيفكن؛ زيرا سختى حذركردن بزرگ‌تر است از آنچه از آن ترس دارى.[2]

بنابراين، اگر با همان امكانات اندك، اما با عزمى راسخ و توكل بر خدا شروع به كار كنيم و تصميم بگيريم كه بر همه موانع و مشكلات فائق آييم، مشخص خواهد شد كه: اولًا، توانمندى‌ها و امكانات‌

[1] - جلال‌الدين محمد بلخى، مثنوى و معنوى، دفتر چهارم، بيت 3009.

[2] - اذا هبِتَ امراً فَقَعْ فيه، فِانَّ شدةَ توقيه اعظمُ مِمّا تَخافُ منه.( نهج البلاغه، كلمات قصار، حكمت 175)