انسانِ اسلام‌

ثُمَّ امَرَنا لِيَخْتَبِرَ طاعَتَنا، وَ نَهانا لِيَبْتَلِىَ شُكْرَنا،[1] فَخالَفْناعَنْ طَريقِ امْرِهِ،[2] وَ رَكِبْنا مُتُونَ زَجْرِهِ، فَلَمْ يَبْتَدِرْنا[3] بِعُقُوبَتِهِ وَ لَم يُعاجِلْنا بِنِقْمَتِهِ، بَلْ تَأّنانا بِرَحْمَتِهِ تَكَرُّماً،[4] وَ انتَظَرَ مَراجَعَتَنا بِرأفَتِهِ حِلْماً.[5] سپس بر پيروى از خويش، فرمان داد تا اطاعتِ ما را از خويش، بيازمايد. و از آنچه نبايد، ما را باز داشت تا در شكرگزارى، ما را مَحَك زَنَد؛ ولى ما از راه فرمانش بيرون رفتيم و بر [مركبهاى‌] نافرمانى‌اش بر نشستيم. با اين حال، به تنبيه و كيفرِ ما شتاب نكرد و در انتقام گرفتن از ما، عجله ننمود؛ بلكه به مقتضاى رحمت و بنده‌پرورى‌اش، با ما كريمانه مدارا كرد و از سر مهر و شفقت، بردبارانه، بازگشتِ ما از بيراهه را، به انتظار نشست.

اخْتَبَرَ اخْتباراً: او را آزمود.

اخْتَبَرَ الشّى‌ءَ: حقيقتِ آن چيز را دانست و آموخت.

[1] - وَ نَهانا لِيَبْتَلى‌ شُكْرَنا وَ هُوَ بِنا عالِمٌ قبْلَ الائتمارِ وَ الْانْزِجارِ

[2] - فَخالَفْنا طَرِيقَ امْرِهِ

[3] - فَلَمْ يُبادِرْنا بِعُقُوبَتِهِ

[4] - بَلْ تَأنَّى بِرَحْمَةِ كَرَماً

[5] - وَانْتَظَرَ فَياءنا بِرُفَتِهِ حِلْماً