كنى، آيا در فرمايش خداوند- جلّ جلاله- كه مى‌فرمايد: وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها، وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها، وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها هيچ احتمال مى‌دهى كه دوست داشتن اين چيزها (اموال و تجارت و مساكن) به معناى طاعت و فرمانبرى از آنها باشد؟! پس مبادا چيز محال را بر عقل خود تحميل كنى، لذا تقليد از كسى كه مى‌گويد:

«محبت بنده به خداوند- جلّ جلاله- همان طاعت و فرمانبردارى از اوست» رها كن، و حقّ را از هر كس كه بگويد بپذير، كه دليلها و حقّ بودن آن براى تو روشن گرديد.

6- اين بود بيان اينكه محبّت بنده به خداوند- جلّ جلاله- امر قلبى است. و دوستى از ثمرات شدّت معرفت خداوند- جلّ جلاله- است، و شدّت معرفت نيز به احسان اوست، همان معرفت و احسانى كه پيش از آگاهى بنده از مكلّف بودن به دوستى خداوند- جلّ جلاله- عقل و قلب بنده خود بخود او را به سوى دوستى مولايش سوق مى‌دهند، پس چگونه خواهد بود وقتى كه پى ببرد عقلا و نقلا نيز به دوست داشتن او مأمور است؟! زيرا اگر كسى ذاتا كامل باشد، به خاطر كمالى كه دارد محبوب دلها خواهد بود، و شخص نيكوكار به خاطر احسان و تفضّلش، پيش از شناخت و آگاهى از تكليف به اين محبّتى كه ذكر شد، مورد محبّت قرار مى‌گيرد، و حال آنكه شأن و مقام خداوند- جلّ جلاله- بزرگتر، و احسانش فراگيرتر از آن است كه توصيف ما از كمال و احسان و تفضّلش، به مقام بزرگ او احاطه داشته باشد، پس لازم است كه خداوند محبوب قلوب تمام كسانى باشد كه او را به يقين شناخته و نسبت به احسانهاى او در امور دنيا و دين آگاهى دارند.

فرق محبّت و خشنودى خداوند با ثواب و عقاب او

شايد در روايات و يا گفتار برخى مشاهده شود كه فرموده باشند: «مقصود از محبّت خداوند- جلّ جلاله- نسبت به بنده مطيع و يا خشنودى‌اش از او، ثواب‌