درس يازدهم: آداب نماز (1)

انجام شكل ظاهرى نماز بدون توجّه به آداب و شرايط صحّت و كمال آن موجب رشد و ارتقاى معنوى انسان نخواهد شد و هر قدر كيفيّت بجا آوردن نماز بهتر باشد و آداب ظاهرى و باطنى آن بيشتر رعايت شود، نتايج بهترى به‌دست خواهد آمد. از اين رو بزرگان دين علاوه بر بيان احكام و ضوابط فقهى و شرعى نماز كه رعايت آنها شرط صحّت نماز و موجب اسقاط تكليف است، دستورهاى تكميلى ديگرى نيز داده‌اند كه عمل به آنها موجب اطمينان بيشتر به قبولى نماز در پيشگاه اقدس الهى شده و رشد و تعالى روحى و معنوى انسان را نيز در پى خواهد داشت. اين دستورها را زير عنوان «آداب نماز» بيان مى‌كنيم.

تبيين آداب نماز

آداب نماز را به‌طور كلّى مى‌توان در چهار عنوان خلاصه كرد كه عبارتند از آداب روحى و قلبى، مقدّمات، مقارنات و تعقيبات.

الف- آداب روحى و قلبى‌

نمازگزار قبل از شروع به نماز، علاوه بر اعتقاد به اصول و مبانى دين بايد يك سلسله حقايق را باور داشته و آنها را به طور خاصّ مورد توجه قرار دهد و در جهت تحقّق و تبلور آنها تلاش كند. اين حقايق عبارتند از:

1- توجّه به عزّ ربوبيّت و ذُلّ عبوديّت: نمازگزار بايد عزّت و عظمت بى‌منتهاى خداوند را از يك‌سو و ضعف و زبونى خويش را از سوى ديگر در نظر بگيرد و از اين كه‌