وقتى مردم درباره آن اعمال سخن مى‌گويند و مرا به خاطر انجام آن مى‌ستايند لذّت مى‌برم. آيا اين اعمال از من پذيرفته است؟

پيامبر خدا 6 لحظاتى سكوت كرد و پاسخى نفرمود. در اين هنگام آيه فوق نازل شد و روشن ساخت كه تنها عملى مقبول درگاه خداوند است كه با اخلاص همراه باشد.[1]

بنابراين تا عمل انسان- حتّى كارهاى بسيار شايسته مثل نماز و جهاد- از روى اخلاص صورت نگيرد، عنوان عبادت و عمل صالح بر آن تطبيق نمى‌كند.

عبادت و اخلاص‌

عبادت خداوند و خلوص نيّت رابطه بسيار نزديكى با هم دارند، تا آنجا كه مى‌توان گفت لازم و ملزوم يكديگرند. اخلاص روح عبادت است و عبادت بدون اخلاص به‌سان كالبد بى‌جانى است كه هيچ‌گونه اثر مثبتى ندارد.

بنابراين، كارها تنها درصورتى كه با نيّت خالص و براى رضاى خدا انجام شود براى آدمى عبادت محسوب مى‌شود و خداوند در ازاى انجام آن به او اجر و پاداش عطا مى‌كند، از اين رو امام على 7 اخلاص عمل را نه‌تنها نوعى عبادت كه برترين عبادتها دانسته، مى‌فرمايد:

«افْضَلُ الْعِبادَةِ اخْلاصُ الْعَمَلِ»[2]

خالص‌كردن عمل، برترين عبادت‌هاست.

از آنچه ذكر شد مى‌توان چنين نتيجه گرفت كه كارهايى كه از انسان سرمى‌زند مادامى‌كه از انگيزه‌اى الهى سرچشمه نگرفته، فاقد ارزش معنوى است و هرگاه از پشتوانه اخلاص برخوردار شد ارزشمند شده و عبادت محسوب مى‌شود. به‌همين جهت رسول خدا 6 در نصايح خود به ابوذر غفارى قدس سره مى‌فرمايد:

[1] - بحارالانوار، ج 70، ص 222

[2] - شرح غررالحكم و دررالكلم، جمال‌الدين خوانسارى، ج 2، ص 466