درس اوّل: كلّيات اخلاق اسلامى‌

اخلاق جمع خُلق و در لغت به معناى خويهاست‌[1] و در اصطلاح، عبارت است از حالت نفسانى راسخ در نفس كه با پيدايش آن حالت، اعمال اخلاقى بدون زحمت و نياز به تأنّى و تأمّل سر مى‌زند.[2]

علمى كه پيرامون صفات نفسانى بحث مى‌كند، نيك و بد و خير و شر را به انسان تعليم داده، راه چگونه زيستن را به او مى‌آموزد، «علم اخلاق» نام دارد. موضوع آن، نفس و روح انسان و هدف آن پيراستن نفس از پستيها، آراستن آن به فضايل و خصلتهاى اخلاقى، توجه دادن به خود شناسى و در نتيجه، رساندن انسان به كمال و سعادت است.

از اين رو، علم اخلاق يكى از ضرورى‌ترين علوم براى انسان است.

امام كاظم عليه‌السلام فرمود:

[1] - لغت نامه دهخدا، ج 5، ص 1525، دانشگاه تهران

[2] - محجّة البيضا، ج 5، ص 95، صدوق