درباره برادرش جعفر طيّار به معاويه مى‌نويسد: چون كارى مانند كار ديگران به سر ما آيد ما با مكرمت و بزرگوارى ياد مى‌شويم چنانكه رسول خدا 6 درباره شهادت برادرم جعفر از او با لقب «الطيار ذو الجناحين» نام بردند. نامه 28، 386. بالكن‌ها و قسمتهاى اضافى كه از ديوار خانه بيرون آمده‌اند در عرب «رواشن» و «اجنحه» ناميده مى‌شوند، آنحضرت راجع به خرابى بصره با آمدن صاحب زنج فرموده: «ويل لسكككم العامرة و الدور المزخرفة التى لها اجنحة كاجنحة النّسور» خ 128، 185، واى براى راههاى آباد و خانه‌هاى زرنگارتان كه بالهائى مانند بالهاى عقابها دارند. در رابطه با جناح (بال) ملائكه در خطبه اول و خطبه 91 آمده كه ملائكه بالها دارند، در جائى فرموده: «و أنشأهم على صور مختلفات و اقدار متفاوتات اولى اجنحة تسبّح جلال عزّته» خ 91، 129 و در جاى ديگرى آمده: «و منهم الثّابتة فى الارضين السفلى اقدامهم... ناكسة دونه ابصارهم متلفعون تحته باجنحتهم» خ 1، 410، ظهور اوّلى در آنستكه جناحهاى ملائكه ابعاد قدرت و توانائى آنهاست چنانكه در «قاموس قرآن» ذيل جناح گفته‌ايم ولى ظهور دوّمى در وجود جناح است مگر آنكه منظور از پيچيده شدن به بال، پيچيده شدن به ابعاد قدرت يعنى توانائى‌هاى گوناگونى است كه خدا به آنها داده است.

جوانح

جمع جانحه و آن دنده زير استخوان سينه است چنانكه ضلع قسمت پشت ظهر دنده است، جوانح دو بار در «نهج» آمده است خطبه 34 و 128.

«الجوانح: الاضلاع تحت الترائب ممّا يلى الصدر».

جند

لشكر. جمع آن جنود و اجناد است. «جنيد» لشكر كوچك چنانكه در خ 39، 82، از اين مادّه بيست و شش مورد در «نهج» آمده است كه به بعضى اشاره مى‌شود آنحضرت پس از شكست آشوب بصره به مردم آنجا چنين فرمود: «كنتم جند المرأة و اتباع البهيمه. رغا فاجبتم و عقر فهربتم» خ 13، 55، لشكريان زن (عائشه) بوديد، پيروان حيوان زبان بسته (شتر) بوديد، صدا كرد به دورش جمع شديد، كشته شد فرار كرديد.