نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 164
آنحضرت
در بصره انس بن مالك را پيش طلحه و زبير فرستاد و فرمود بعضى از آنچه از رسول خدا
ص درباره آنها شنيدهاى (كه فرموده در آينده با على جنگ خواهيد كرد و ناحق خواهيد بود)
به آندو بگو، انس رفت و چيزى نگفت و برگشت و به آنحضرت گفت: آنچه از رسول خدا ص
شنيدهام فراموش كردهام، امام 7 كه مىدانست دروغ مىگويد دلش آتش گرفت
و فرمود: «ان كنت كاذبا فضربك الله بها بيضاء لامعة لا
تواريها العمامة» حكمت 311. اگر دروغ مىگوئى خدا به علت آن دروغ (كذبة)
سفيدى آشكارى (برص) بر تو وارد كند كه عمامه آنرا نپوشاند. غرض از «بيضاء» چنانكه
سيد رضى فرموده: برص است انس بن مالك بعد از آن نفرين، برص گرفت از پيشانيش، كه
مخفى كردن آن مقدور نبود چون از وى علت انرا سئوال مىكردند، مىگفت: دعاى آن بنده
صالح مرا گرفت مشروح قضيّه در الغدير ج 1 ص 192- 195 ديده شود. و در مقام نصيحت
فرموده: «و لا تكونوا كجفاة الجاهليّة لا فى الدين
يتفقّهون و لا عن الله يعقلون كقيض بيض فى اداح يكون كسرها وزرا و يخرج حضانها
شرا» خ 166، 240
«قيض»
هم به
معنى شكستن آيد و هم پوست تخم مرغ «اداح» جمع ادحىّ محل تخم گذارى شتر مرغ را
گويند. «حضان» نگاه داشتن يعنى مانند اشخاص تو خالى جاهليت نباشيد كه نه تفّقه در
دين داشتند و نه تعقّل درباره خدا، مانند شكستن تخمها در لانهها، كه شكستن آنها
گناه، ولى شايد تخم اژدها باشد كه نگهداريش شرّ به وجود آورد، محمد عبده «قيض» را
پوست تخم مرغ معنى كرده است، ابن ميثم در شرح اين سخن فرموده: مانند كسى نباشيد كه
اگر فشار بر او وارد شود گناه است و اگر وارد نشود شايد ظالم و طاغى تربيت شود.
ايضا در خطبههاى 7 و 165 سه بار و 91 و 76 و نامه 52 اين كلمه آمده است.
بيع
فروختن.
راغب در
مفردات گويد: بيع دادن جنس و اخذ قيمت
شراء
دادن قيمت و گرفتن جنس است طبرسى آنرا تجارت معنى كرده است درباره مردان
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 164