همه را براى تو آفريد و تو را براى خويش‌

خداوند در حديث قدسى معروف خطاب به بنى آدم، او را هدف از آفرينش دانسته‌[1]، چنان كه ذات اقدس او هدف از آفرينش انسان است. همان گونه كه خداوند همه موجودات علوى و سفلى را مسخّر ايشان كرده و زمام ايشان را به دست وى سپرده تا توان عظيم او را جلوه‌گر سازد، همچنين انسان را آفريده تا مظهر تامّ و تمام نماى قدرت ذات متعال او در آفرينش و صنع بديعش باشد.

آرى هيچ مخلوق ريز و درشتى نيست، جز آن كه مظهر تجلّى گوشه‌اى از نشانه‌هاى صانع حكيم است.

جمله ذرات جهان گواه صادق بر اين حقيقت‌اند:

اما انسان، آينه تمام نمايى بوده كه همه صفات جمال و جلال در او جلوه‌گر است.

اگر بپرسند هدف از آفرينش آنچه در آسمانها و زمين است چيست؟ پاسخ از زبان قرآن چنين است: انسان؛ امانت‌دار امانت خدا و جانشين او در زمين.

اگر بپرسند هدف از آفرينش خود انسان چيست؟ پاسخ خواهيم داد: خداى صانع حكيم؛ زيرا انسان آن سان كه بر آفرينش و نوآورى قدرت يافته، آينه تمام نماى اسماء و صفات او گرديده، پس همو وجه اللَّه اكمل وعين اللَّه اتمّ خواهد بود.

پس انسان هدف آفرينش ماسواست، و هدف از آفرينش او نيز خداست، بنابراين خداى تعالى غاية الغايات و هدف نهايى است. و اين روايت معروف نيز بدين حقيقت اشاره دارد:

«كنت كنزاً مخفيّاً فأحببت أن اعرف، فخلقت الخلق لكى اعرف».[2]

گنجى نهان بودم، دوست داشتم شناخته شوم، پس خلق را آفريدم تا شناخته شوم. آرى جمال جميل عزوجل در سراپرده غيب بود و چون در صبح ازل اراده كرد

[1] . علم اليقين، فيض كاشانى، 1/ 381.

[2] . اين جمله حديث قدسى معروف است. ر. ك: بحارالأنوار، 84/ 199، و حاشيه عوالى اللئالى، 1/ 55؛ و كشف الخفاء عجلونى، 2/ 132.