عصر نزول است. همان‌گونه كه امروز هر مفسرى از تجارب تفسرى گذشتگان استفاده مى‌كند و مثلًا اگر كسى قصد تأليف تفسيرى به روش تفسير قرآن به قرآن داشته باشد، سر سفره تجربه علامه مى‌نشيند. روشن است كه علامه با استفاده از اين تجارب و اعتبار و ارزش چنين استفاده‌اى مخالفتى ندارند.

بله! علامه در مقدمه‌ تفسير الميزان‌[1] با استاد معرفت و اكثر مفسران تفاوتى دارند و آن انحصار منبع قابل قبول به خود قرآن است. سخنى كه بايد در جاى ديگر بررسى و مورد ارزيابى قرار گيرد.

چند شبهه‌

نظرات استاد معرفت مورد مناقشه و پرسش گروهى از نويسندگان قرار گرفته است. دقت در مباحث گذشته به عمده آن‌ها پاسخ مى‌دهد، اما برخى موارد وجود دارد كه نيازمند توضيح بيشترى است كه اين مقاله را به آن اختصاص مى‌دهيم.

1. گفته‌اند: چرا صحابه ابواب علم و راه‌هاى اتصال به حضرت پيامبر دانسته شده‌اند[2] در حالى‌كه اين سخن مخالف و تكذيب با كلام پيامبر اكرم (ص) است كه باب علمش را على بن ابى طالب‌ معرفى كرده و فرموده‌اند:

انا مدينة العلم و علي بابها.

قول پيامبر خطاب به امام‌ على‌ (ع):

انت تبين لامتي ما اختلفُوا فيه من بعدي و نزول قوله تعالي: و تعيها اذن و اعية.

و سؤال بزرگان صحابه و رجوع آنان به امام‌ على‌ (ع).

پاسخ‌

حضرت آيت‌الله معرفت معلوم كردند كه حضرات معصومان و در صدر آنان مولاى متقيان‌ على‌ (ع) تمام علم قرآن را اعم از محكمات، متشابهات ناسخ‌

[1] . تذكر آنكه ايشان در كتاب قرآن در اسلام تا حدودى از اين نظر عدول نموده و بر جايگاه اهل‌بيت در فهم آيات تأكيد مى‌نمايند.

[2] . اشاره به كلام استاد در التفسير الاثرى الجامع، ج 1، ص 98.« و لتفسير الصحابى قيمته الاغلى فى مجال الاعتبار العلمى حيث هم ابواب علم النبى( ص) و الطرق الموصلة اليه ...»