در تشريع احكام و تبيين معارف قرآنند، همچنان‌كه آنان معلمان و مربيان پيروان و ياران خود در آموزش اصول و چهارچوبه‌هاى تفسير، تأويل و تطبيق‌اند.

اين دو مقام ويژه آنان است؛ البته آنان خود به مشابه يك صحابى يا تابعى گاه به تفسير قرآن مى‌پردازند. در اين مقام با ديگر صحابه و تابعان مشتركند با اين تفاوت كه اگر در اجتهادات تفسيرى صحابه، احتمال خطا وجود دارد، اما به دليل مقام عصمت ائمه، تفاسير آنان مطابق با واقع و مقاصد حقيقى خداى متعال است. درباره اين مورد در بخش بعد توضيح خواهيم داد.

جايگاه صحابه در تفسير

اصحاب پيامبر اكرم (ص) به اولين گروهى اطلاق مى‌شود كه تحت تأثير مستقيم آموزش و تربيت پيامبر قرار گرفتند و البته از جايگاه معصومانه اهل‌بيت (ع) برخوردار نبودند؛ هر چند گروهى از آنان آن‌چنان مدارج رشد و كمال را پيمودند كه در مناقب آنان سخنان ارزشمندى از رسول اسلام (ص) و اهل‌بيت (ع) وارد شده است: نظير مالك بن تيهان‌ كه ولايت و محبت او را بر مؤمنان واجب شمرده‌اند.[1] و اميرمؤمنان در فراق او اشك حسرت مى‌ريزد.[2] يا ابو ايوب انصارى‌ و ابو سعيد خدرى‌ كه امام‌ صادق‌ (ع) ولايت آن‌ها را بر مؤمنان لازم مى‌شمرد[3] يا بلال‌ كه او را اول سبقت‌گيرنده به بهشت دانسته‌اند[4] و جابر بن عبدالله انصارى‌ كه امام‌ باقر (ع) فرمود: رسول الله (ص) مى‌فرمايد: تو از ما اهل‌بيت هستى‌ وابغض الله من ابغضك و احبّ من احبك.[5] حذيفة بن يمان‌ شخصيت ثابت‌قدمى كه ولايت او در كنار ولايت اميرمؤمنان (ع) و تعدادى از صحابه بزرگ نظير سلمان‌، ابوذر، مقداد، عمار، ابن هيثم‌، ابن تيهان‌، سهل بن‌

[1] . ر. ك: بحارالانوار، ج 23، ص 325.

[2] . ر. ك: نهج البلاغه، خطبه 2، ص 109.

[3] . ر. ك: خصال، ص 607؛ بحارالانوار، ج 22، ص 325.

[4] . ر. ك: تهذيب الاحكام، ج 2، ص 282 به نقل از امام صادق( ع).

[5] . ر. ك: بحارالانوار، ج 22، ص 347.