بعد از پيامبر (ص) كار ناروا و بدعتى ايجاد نكرده باشند، چرا كه رسول خدا نسبت به اين عده سفارش كرده است.[1]

همچنين ايشان در ذيل روايتى كه از امام‌ رضا (ع) نقل مى‌كند مبنى بر اينكه‌ معاويه‌ از صحابه پيامبر (ص) نيست، چون بعد از فتح مكه، هجرت كرده است، مى‌فرمايند: چنين عبارتى بهترين اشاره براى خارج كردن امثال‌ معاويه‌ از زمره صحابه بلندپايه است؛ همان‌هايى كه بدعت‌گذارى كردند به بدعت‌گذاران جاى دادند. بدعتكارى آنان در دين و اتخاذ روشى برخلاف روش رسول گرامى اسلام (ص) كاشف آن است كه آنان بر جاهليت اوليه باقى مانده و ايمان در قلبشان جاى نگرفته است و پذيرش اسلامشان اختيارى نبوده است.[2]

علاوه بر موارد فوق، در نهايت كار ايشان قيد ديگرى را نيز براى اعتبار روايات صحابه بيان مى‌دارد و مى‌گويد: لكن واجب است از خبر ضعيف و موضوع حذر كنيم.[3]

روشن است كه حذر از خبر ضعيف صحابه، يعنى از خبرى كه صحابه غير موثق، يا صحابى غيرممدوح و يا صحابى غير امامى عادل نقل كرده باشد.[4] لازمه اين شرط، وجود افرادى غيرموثق يا غيرممدوح در ميان صحابه است.

ج. تعريفى حداقلى از صحابه‌

از آنچه كه گذشت روشن شد منظور استاد معرفت (ره) از صحابه، هنگامى كه آن را بدون قيد ذكر مى‌كند، تمامى افرادى كه پيامبر را ديده اظهار ايمان كرده‌اند نيست، بلكه منظور ايشان از صحابه، افرادى خاص و گروهى اندك‌اند كه بر روش پيامبر (ص) تا آخر عمر خويش ماندند؛ نه بدعتى گذاشتند و نه با اهل‌بيت (ع) او به ستيز برخاستند.

[1] . همان، ص 103، ح 93.

[2] . التفسير الاثرى الجامع، ج 1، ص 104، ذيل حديث شماره 97.

[3] . همان، ص 105.

[4] . ر. ك: استاد جعفر سبحانى، حديث‌شناسى، ص 50، ترجمه محسن احمدوند.