عالمان و انديشمندان خود را نيازمند تجليل و تبجيل ندانسته و از تلاش يكسره در طول حيات و عمر خود، جز رضايت الهى و خدمت به خلق را انتظار نمى‌برند. شاهد مدعا آنكه هزاران خدمتگزار عرصه فكر و انديشه و مجاهدان ميدان قلم كه لحظه‌اى از خدمت به فرهنگ اسلام و تشييع باز نياستادند، بى آنكه كسى از آنان ياد كند و زبانى يا قلمى به مدح و ستايش آنان به‌كار افتد، چشم از جهان فرو بستند و چه بسا پس از گذشت قرن‌ها هنوز تقدير شايسته از آنان به عمل نيامده است.

يكى از اين انديشه‌وران شايسته تجليل و تعظيم كه چندى است ناباورانه از ميان ما رخت بر بسته، فقيه و قرآن‌پژوه فرزانه، محقق فرهيخته و استاد حوزه و دانشگاه، حضرت آيت‌الله معرفت (ره) است.

نگارنده كه بيش از ده سال در مشهد الرضا (ع) و در دانشگاه علوم اسلامى رضوى و در چند سال اخير در حوزه علميه قم توفيق تلمذ، همراهى مستمر و بهره‌مندى از خرمن دانش ايشان را داشته و از نزديك با تفكرات، انديشه‌ها، اخلاق و سيره عملى ايشان آشنايى داشتم، در آستانه برگزارى اولين سالگرد ارتحال ايشان، مناسب ديدم ويژگى‌هاى اخلاق و علمى اين استاد فرزانه را در چهار محور بازشناسانم كه عبارتند از:

1. مسئوليت‌شناسى؛ 2. آزاد انديشى؛ 3. پژوهش‌محورى؛ 4. اهتمام به رشد و بالندگى شاگردان؛

اميدوارم با اين مقاله ضمن اداى بخش ناچيزى از وام خود به استاد ارجمند و ارج‌گذارى از همه تلاش‌ها و خدمات علمى و عملى ايشان، تصويرى گويا از شخصيت علمى اين استاد فرزانه را براى جامعه علمى و فرهنگى كشورمان ارائه نمايم.

1. مسئوليت‌شناسى‌

يكى از ويژگى‌هاى مهمى كه در روايات براى عالمان دين بر شمرده شده،