(1)

ملل:

يكى از وادى‌هاى مدينه است كه راه مدينه به مكه- از طريق بدر- در كيلومتر چهل و يك، آن را قطع مى‌كند.

ملوّح:

قبيله‌اى است كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله سپاهى را به سردارى غالب بن عبد اللّه ليثى به سوى آنان در كديد روانه كرد.

(2)

مليح:

وادى‌اى است كه پايين‌تر از «سيل الكبير»، به وادى «قرن المنازل» مى‌ريزد.

بالاى اين وادى را «سيل الصغير» مى‌نامند كه در سى كيلومترى شمال طائف واقع است. وادى مليح در طائف است و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله، هنگام بازگشت از حنين به طائف، از اين وادى عبور كرد.

هنوز هم به همين نام معروف مى‌باشد.

(3)

مليحه:

نام كوهى است در سرزمين طىّ، كه داراى چاه‌هاى آب فراوان و نمك است. پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله آن را به اقطاع به زبير داد.

(4)

منا:

يكى از مشاعر حج و نزديك‌ترين مشعر به مكه مى‌باشد. حاجيان روز عيد قربان به منا مى‌آيند و روزهاى يازدهم، دوازدهم و سيزدهم را در آنجا مى‌مانند.

جمرات سه‌گانه، مسجد خيف، مسجد كبش (قوچ) و مسجد كوثر در منا قرار دارند. منا امروزه يكى از محله‌هاى مكه مى‌باشد؛ چرا كه دامنه آبادى شهر تا به آنجا رسيده است.

(5)

مناخه:

مأخوذ است از «اناخ الإبل»؛ (شتر را خواباند). مناخه: خيابان يا كويى است در غرب مسجد النبى، در مدينه. امروزه جاى آن را نفق (تونل) گرفته است.

[مناسك حج:

شعائر]

(6)

مناصع:

(به فتح ميم)، جمع «منصع» است، به معناى اماكنى كه زنان براى قضاى حاجت به آنجا مى‌روند. در حديث افك آمده است: در مدينه، پيش از آنكه در خانه‌ها مستراح ساخته شود، زنان براى قضاى حاجت به مناصع مى‌رفتند.

از گفته‌هاى مورّخان چنين برمى‌آيد كه اين مكان در سمت شمال بقيع الغرقد بوده است.

(7)

مناة:

بتى بوده در عصر جاهليت كه رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله، على عليه السّلام را فرستاد تا آن را در هم بشكند. اين بت بر روى تپه‌اى صخره‌اى، در گردنه مشلّل به سمت ساحل قرار داشت. گردنه مشلّل از شمال‌