با توجه به درگذشت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به سال دهم هجرى، خطبه عثمان به وضوح تأييد مى‌كند كه سال آغاز يكسان كردن مصاحف، سال بيست و پنجم هجرى بوده است. موضوع ديگر آنكه تنها ابن اثير پيشنهاد حذيفه را براى يكسان كردن مصاحف، از حوادث سال سى‌ام هجرى شمرده است. نقل او به گونه‌اى است كه نمى‌توان تأييد كرد كه از يك سند تاريخى اخذ كرده باشد.

از طرف ديگر، تعيين تاريخ رويدادهاى مهم بايد از روى تحقيق و بررسى انجام گيرد. طبرى خود به تاريخ‌هايى كه ذكر شده، چندان اعتماد نمى‌كند و احيانا در تاريخ وقوع رويدادى ترديد مى‌كند، مانند جنگ نهاوند كه تاريخ وقوع آن را به گونه قطعى نقل نمى‌كند و آن را از حوادث سال هيجده و يا سال بيست و يك ياد مى‌كند[1].

بنابراين براى شناخت دقيق تاريخ يك حادثه، نمى‌توان تنها به آنچه مورخان نقل كرده‌اند، اعتماد كرد. لازمه اعتماد به تاريخ صحيح وقوع يك حادثه، تحقيق و بررسى از جوانب مختلف است.

مراحل انجام برنامه‌

كميته يكسان كردن مصاحف در انجام مأموريت خود سه مرحله اساسى را طى كرد:

1. جمع‌آورى منابع و مآخذ صحيح براى تهيه مصحف واحد و انتشار آن بين مسلمانان.

2. مقابله مصحف‌هاى آماده شده با يكديگر، به منظور حصول اطمينان نسبت به صحت آن‌ها و عدم وجود اختلاف بين آن‌ها.

3. جمع‌آورى مصحف‌ها و يا صحيفه‌هايى كه قرآن در آن‌ها ثبت شده بود از تمامى بلاد اسلامى و محو و نابود كردن آن‌ها.

و بالاخره الزام همه مسلمانان به قرائت اين مصحف و منع آنان از تلاوت مصحف‌ها و قرائت‌هاى ديگر.

[1] تاريخ طبرى؛ ج 4، ص 114.