پيش‌رفت اسلام، جان بركف بودند و از هرگونه بذل جُهد و توان در راه تقويت و استحكام پايه‌هاى اسلام دريغ نمى‌ورزيدند. آنان همواره منتظر خدمت و دريافت دستور خاص سرورشان بودند تا از جان و دل در انجام دادن آن بكوشند؛ هر چند دشوار و سنگين باشد؛ زيرا جان فشانى در راه دوست از هر سهل، سهل‌تر و از هر شيرينى، شيرين‌تر است. آنان در اين مسير هرگز احساس دشوارى يا سنگينى بار نمى‌كردند و بى‌پروا در انجام دادن خدمات، كوشا بودند و آيه‌ (الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي ساعَةِ الْعُسْرَةِ)[1] را تحقق عينى بخشيدند.

خداوند درباره اين فرهيختگان شايسته مى‌فرمايد: (وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ...) و در پايان آيه، نشانه افتخار (ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ)[2] را نصيب آنان مى‌كند.

خداوند در آيه ديگر مى‌فرمايد: (مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوى‌ عَلى‌ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِيماً).[3]

[1] . توبه 117: 9:( لَقَدْ تابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي ساعَةِ الْعُسْرَةِ)؛« به يقين، خدا پيامبر و مهاجران و انصار را كه در آن ساعت دشوار از او پيروى كردند، ببخشود.»

[2] . توبه 9: 100:« و پيشگامان نخستين از مهاجران و انصار و نيز كسانى كه با نيكوكارى از آنان پيروى كردند، خدا از ايشان خشنود و آنان‌[ نيز] از او خشنودند ... اين است همان كاميابى بزرگ.»

[3] . فتح 48: 29:« محمد پيامبر خداست و كسانى كه با اويند، بر كافران، سختگير[ و] با همديگر مهربانند. آنان را در ركوع و سجود مى‌بينى. فضل و خشنودى خواستارند. علامت آنان بر اثر سجود، در چهره‌هايشان است. اين صفت ايشان در تورات است و مَثَلِ آنها در انجيل، چون كِشته‌اى است كه جوانه خود برآورد و آن را مايه دهد تا ستبر شود و بر ساقه‌هاى خود بايستد و دهقانان را به شگفت آورد؛ تا از[ انبوهى‌] آنان،[ خدا] كافران را به خشم در اندازد. خدا به كسانى از آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند، آمرزش و پاداش بزرگى وعده داده است.»