بدين ترتيب زيد آيه‌ها و سوره‌هاى قرآن را جمع آورى كرد و آن‌را از پراكندگى و خطر از بين رفتن نجات داد؛ هر سوره‌اى را كه كامل مى‌شد در صندوقچه مانندى از چرم به‌نام «رَبْعه» قرار مى‌داد تا آنكه سوره‌ها يكى پس از ديگرى كامل شد؛ ولى هيچگونه نظم و ترتيبى بين سوره‌ها نداد.[1] اين صحيفه‌ها- كه سوره‌هاى قرآنى بر آن نگاشته شده‌بود- پس از اتمام به ابوبكر سپرده شد.

اين مجموعه پس از ابوبكر به عمر انتقال يافت و پس از وفات وى نزد دخترش حفصه نگهدارى شد و هنگام يكسان كردن مصحف‌ها، عثمان آن‌را به عاريت گرفت تا نسخه‌هاى ديگر قرآن را با آن مقابله كند، سپس آن‌را به حفصه باز گرداند. چون حفصه درگذشت، مروان- كه از جانب معاويه والى مدينه بود- آن‌را از ورثه حفصه گرفت و از بين برد.[2]

مصاحف صحابه‌

پس از رحلت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و پذيرفته نشدن مصحف على عليه السلام، علاوه بر زيد، عده ديگرى از بزرگان صحابه به جمع قرآن پرداختند. از جمله: عبداللَّه‌بن مسعود، ابّى‌بن‌كعب، مقدادبن‌اسود، سالم مولى ابى‌حذيفه، معاذبن‌جبل و ابوموسى اشعرى.

مى‌گويند نخستين كسى كه سوره‌هاى قرآن را مرتب نمود، سالم مولى ابى‌حذيفه بود. وقتى قرآن جمع‌آورى و روى اوراق نوشته شد، آنگاه خود و همكارانش گرد هم آمدند و درباره نام آن به شور نشستند. برخى نام «سِفر» را پيشنهاد كردند، سالم و ديگران آن‌را نپسنديدند؛ زيرا نام كتاب‌هاى يهود بود.

[1] . الف) تفسير ابن كثير؛ ج 1، ص 261 ب) البرهان؛ ج 2، ص 35 ج) الاتقان؛ ج 1، ص 58 د) فتح‌الباري؛ ج 9، ص 16 ه) مناهل العرفان؛ ج 1، ص 254 و) فجرالاسلام؛ ص 195.

[2] . الف) ارشاد الساري في شرح البخاري؛ ج 7، ص 449 ب) التمهيد؛ ج 1، ص 300.