نام کتاب : آموزش علوم قرآن - ط مؤسسه فرهنگى انتشاراتى التمهيد نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 124
3. حروف مقطّعه چيزى جز خاصيت آوايى در بر ندارند؛
نه رمز و اشارهاند و نه معنايى دارند. حكمت آوردن اين حروف در اوايل بعضى سورهها
از محدوده ألفاظ و أصوات تجاوز نمىكند.
برخى
گفتهاند: از آن جهت نصف حروف الفبا را آورده تا به عرب بگويد: اگر راست مىگوييد
كه اين كلام بشر است و از همين حروف تركيب يافته، پس شما نصف حروف ديگر را
بيفزاييد و سخنى اين چنين بياوريد.
برخى
گفتهاند هنگام تلاوت قرآن در آن روزگار، آواى اين حروف موجب جلب توجه حاضرين بوده
تا به قرآن گوش فرا دهند؛ زيرا معاندين پيوسته در صدد ايجاد سر و صدا بودند تا
نواى قرآن به گوش رهگذران عرب نرسد: «لا تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ
وَ الْغَوْا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَغْلِبُونَ؛[1] به
اين قرآن گوش فرا ندهيد و سخن بيهوده در آن اندازيد، باشد تا پيروز شويد».
برخى
آنرا سوگند گرفتهاند و گفتهاند خداوند همچون تين، زيتون، شهر مكه و غيره ... به
اين حروف سوگند خورده است و سوگند خوردن به حروف، بدين سبب است كه اصل كلام در
تمامى زبانها بر پايه حروف است.
علامه
طباطبايى در تفسير سوره شورى درباره اين حروف فرموده است: «با تدبر در سورههايى
كه با حروف مقطّعه آغاز شده درمىيابيم كه اين سورهها از حيث محتوا مشابه
يكديگرند و سياق آنها يكنواخت است. لذا ممكن است حدس زده شود كه ميان اين حروف و
محتواى سورههاى مربوطه رابطهاى وجود دارد؛ مثلًا سوره اعراف كه با «المص» آغاز
شده، شايد جامع بين محتواى سورههاى «الم» و سوره «ص» باشد. سوره رعد كه با «المر»
آغاز شده، شايد جامع محتواى سورههاى «الم» و سوره «ص» باشد. همچنين سوره رعد كه
مصدّر به «المر» گشته شايد جامع بين محتواى سورههاى «الم» و سورههاى «الر»