كسى كه كس قادر بر شكر واقعى او نيست؟ در آنچه گفتم خوب انديشه نما، آيا ذرّه‌اى در اين سازماندهى و نظم و ترتيب، ناهماهنگى مى‌بينى؟ براستى كه خداوند از آنچه وصف مى‌كنند پيراسته است. (انعام، آيه 100)

[قلب و پيوند آن با ريه‌]

اى مفضّل! اينك قلب را برايت شرح مى‌دهم:

بدان در برابر روزنه‌هاى شش، روزنه‌هايى نيز در قلب است تا قلب حرارت نگيرد، تا جايى كه اگر اين روزنه‌ها ناهماهنگ گردند و ترتيب و تقابل را از دست بدهند نسيم و نفس به دل نمى‌رسد و آدمى هلاك مى‌گردد، آيا هيچ هوشمند و خردمندى مى‌پندارد كه اين از سر خود چنين باشد و آيا عقل او سخنش را تصديق مى‌نمايد؟

اگر لنگه درى را ببينى كه در آن لولايى است آيا آن را بيهوده مى‌شمارى؟

هرگز بلكه در مى‌يابى كه سازنده اين لنگه، لنگه ديگر را نيز آفريده كه با هم جفت شوند و به همراه يك ديگر هدفى را به انجام رسانند و سود بدهند. حيوان نر نيز يكتاست و عقل حكم مى‌كند كه براى او جفتى آفريده شود و مؤنثى تا نسل آدمى پايدار ماند.

ننگ و نفرين و مرگ باد بر كسانى كه مدّعى فلسفه و حكمت‌اند ولى ديدگان دلهاشان از اين آفرينش شگفت كور است و تدبير و هدفمندى را در كار هستى انكار كردند!