آخرتشان را به اندك كالاى دنيا فروخته‌اند؟» على عليه السلام گفت: «راه (حق)، راهى است همگانى، و مردم در شناخت حق يكسانند، و هر كه در خير انديشى براى عموم به رأى خويش اجتهاد كند (ثواب) آنچه نيت كرده از آن اوست و تكليف خود را انجام داده است.» سپس از منبر به زير آمد و به خانه خود رفت.

[رأى حنظلة بن ربيع‌]

نصر: عمر بن سعد گفت: ابو زهير عبسى، از نصر بن صالح مرا حديث كرد كه:

چون على عليه السلام به مردم فرمان حركت به شام داد، عبد اللّه بن معتمّ عبسى و حنظلة بن ربيع تميمى با دو گروه انبوه از غطفان و بنى تميم بر امير مؤمنان وارد شدند. تميمى به او گفت: «اى امير مؤمنان، ما به خير انديشى نزد تو آمده‌ايم و نظر ما نظرى به سود توست آن را رد مكن زيرا رأى ما با تو و همراهان توست. درنگ كن و به اين مرد (معاويه) نامه بنويس، و در پيكار با مردم شام شتاب مكن زيرا به خدا من نمى‌دانم و معلوم نيست كه چون روياروى شويد پيروزى از آن كدام و شكست نصيب كه خواهد بود.»

رأى عبد اللّه بن معتم‌

آنگاه ابن معتمّ برخاست و سخن گفت، و گروهى كه با آن دو آمده بودند سخنانى از همان دست گفتند.

وى (ابن معتم) خدا را سپاس و ستايش كرد و گفت:

«اما بعد، همانا خداوند وارث سرزمينها و بندگان است، و پروردگار آسمانهاى هفتگانه و زمينهاى هفتگانه باشد، و همه به سوى او باز مى‌گرديد. او حكومت را به هر كه خواهد دهد و از هر كه خواهد باز ستاند و هر كه را خواهد چيره كند و هر كه را خواهد خوار و زبون سازد. اما شكست (واقعى) بر [گمراهان و] عاصيان است خواه پيروز شوند يا ديگران بر آنها پيروز آيند. به خدا سوگند اين سخنان را (كه طرفداران لزوم جنگ گفتند) از كسانى مى‌شنوم كه در آنها چنان‌