پند گرفته، و خود را سنجيده، و دنيا و مردم را وانهاده، براى درك حقايق دين و پايدارى، دانش آموزد، و دلش از ياد روز رستاخيز سنگين بار گشته، و بستر خوابش را درهم پيچيده و از بالش استراحت دورى گزيده. بر سر پا ايستاده و در عباى خويش خزيده، و براى خداوند عزّ و جل خاشع و فروتن گشته، و ميان صورت و دو كف دستش [در نهادن بر خاك عبوديت‌] نوبت برقرار كرده.

در نهان، برابر پروردگارش خاشع است. اشكش ريزان و دلش لرزان و سيلاب سرشك از ديدگانش فرو ريزان است. از ترس خدا بندهاى تنش مى‌لرزد. گرايش او در آنچه نزد خداست بسيار و هراسش از او سخت است. در كار زندگى به اندازه گذران خشنود، و آنچه را آشكار سازد كمتر است از آنچه پوشيده دارد، و به گفتن كمتر از آنچه مى‌داند بسنده مى‌كند.

اينها هستند سپرده‌هاى خدا در شهر كه در پرتو وجود آنها بلا را از بندگانش دور سازد. اگر يكى از آنها خداى را براى انجام كارى سوگند دهد، خداوند آن را به جاى مى‌آورد، يا اگر به كسى نفرين كند خداوند ياريش رساند. راز او را بشنود و دعايش را مستجاب گرداند. خداوند، سرانجام را براى پرهيزگارى برقرار داشته و بهشت را، مأوى و مسكن پرهيزگاران قرار داده است. خواسته آنها در آن جا بهترين خواهشهاست.

دعايشان بهترين دعاهاست، و آن اينست كه بگويند: «سبحانك اللّهم» [يعنى تو منزّهى بار خدايا]. و اينجا بخاطر نعمتهاست كه خدا بديشان داده است و آخرين خواهش آنها اين است كه: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌».

خطبه ديگرى از امير المؤمنين عليه السّلام در دل نبستن به دنيا

[194] از امام صادق عليه السّلام روايت كرده‌اند كه آن حضرت خطبه زيرا را از امير المؤمنين عليه السّلام در روز جمعه نقل فرمود:

سپاس خدا را سزاست كه شايسته سپاس است و سرآغاز و سرانجام آن است و جايگاه آن، آغازكننده نقش آفرين، برترين والا و بزرگوار، عزيزترين هستى و كرامت شعار، به‌