ديدگاه اسلام است. زندگى با ديگران، زندگى
با كسانى كه تابع و دنبال كننده و مؤمن به ايدئولوژى اسلامى نباشند، دو حالت دارد.
يك وقت است كه در حد پيوند دادن سرنوشت زندگى اجتماعى مسلمان و غيرمسلمان است؛ در
حد انتخاب زندگى مشترك است؛ در حد پيوستن به جمع مشترك، تشكيلات مشترك و رهبرى
مشترك است. و يك وقت در اين حد نيست بلكه در حد داشتن رابطه خاص ميان يك فرد يا يك
گروه مستقل با فرد و گروه مستقل ديگر است. به عبارت ديگر، پيوند زندگى سياسى و
اجتماعى يك مسلمان و غيرمسلمان، يك گروه مسلمان و يك گروه غيرمسلمان، يك وقت در شمار
سياست داخلى است؛ و يك وقت در حوزه سياست خارجى است. دو كشور را در نظر بگيريم؛
مثلا كشور رومانى يا كشور هلند. اينها دو كشورند. مردم رومانى، احزاب رومانى يا
يگانه حزب رومانى، فرد و جمعيت رومانى، اينها با يكديگر يك سلسله روابط و مناسبات
اجتماعى دارند كه بر روى هم سياست داخلى رومانى را تشكيل مىدهد. مسائل مربوط به
روابط مردم رومانى با يكديگر، توده مردم با رهبران مردم رومانى، مردم خارج از حزب
با اعضاى حزب و همه آنها با رهبران حزب، كشاورز و كارگر و مهندس و پزشك و معلم و
داور رومانى، مدير مؤسسه و كاركنان مؤسسه رومانى، همه اينها در قلمرو سياست داخلى
است. اينها تشكيل دهنده مسائل كدام بخش از سياست است؟ مسائل سياست داخلى. پيوند
يكيك مردم رومانى باهم و پيوند گروههاى مردم رومانى باهم، يك نوع ولايت و همبستگى
سياسى و در