ولايت فقيه، تحليل مفهومى‌

«ولايت» در زبان عربى از مادّه «ولى» گرفته شده كه اين مادّه، به اعتراف لغت‌شناسان بزرگ عرب، يگانه و داراى معناى واحدى است. معناى «ولى» نزديكى و قرب مى‌باشد.[1] در زبان عربى، براى كلمه «ولى» سه معناى: 1. دوست، 2.

دوست‌دار، 3. ياور، و براى لفظ «ولايت» افزون بر آنها[2] دو معناى:

1. سلطنت و چيرگى 2. رهبرى و حكومت را ذكر كرده‌اند.[3] در زبان فارسى، براى لفظ «ولىّ» معانى متعدّدى از قبيل دوست، يار، صاحب، حافظ، آن كه از جانب كسى در كارى توليت‌

[1] - ر. ك: مقائيس اللغة ج 6، ص 141- القاموس المحيط، ص 1732؛- المصباح المنير، ج 2، ص 396؛ الصحاح ج 6، ص 2528؛ تاج العروس ج 10، ص 398.

[2] - برخى از محقّقان وجود معناى دوستى با يارى را براى ولايت انكار كرده و آن‌را تنها به معناى سلطنت يا رهبرى دانسته‌اند.( ر. ك: المنتظرى، دراسات فى ولاية الفقيه و فقه الدولة الاسلامية ج 1، ص 55)

[3] - ر. ك: القاموس المحيط، ص 1732، تاج العروس ج 10، ص 398؛ المصباح المنير ج 2، ص 396.