راه بهره برده‌ايم.[1] 3. راه از پايين به بالا: در اين راه، با مراجعه با حقوق و تشخيص عناصر ثابت آن، اجزايى از نظامى كه اين عناصر از آن ناشى شده، به دست خواهد آمد.

شهيد سيّد محمّد باقر صدر، در كتاب ارزشمند «اقتصادنا»، از اين طريق تلاش كرده برخى عناصر نظام اقتصادى اسلام را استنباط نمايد.[2] 4. راه از يك نظام به نظام ديگر: در اين شيوه، با استفاده از عناصر يك نظام- مانند نظام سياسى- مى‌كوشيم عناصر نظام ديگر- مانند نظام اقتصادى- را به دست آوريم. البته اين شيوه زمانى قابل اجراست كه يك نظام را از راههاى ديگر استخراج كرده باشيم.

زمانى مى‌توان ادعا كرد تمامى عناصر يك نظام اسلامى به دست آمده كه هر چهار راه آزموده شده باشند، زيرا هر چند هر يك از اين راهها براى دستيابى به همه اجزاى يك نظام در عالم واقع و ثبوت كافى است، ولى در مقام كشف و عالم اثبات محدوديت دانش ما ممكن است باعث شود بعضى از عناصر نظام‌

[1] - مهدى هادوى، تهرانى« ساختار كلى نظام اقتصاد اسلام در قرآن»، پنجمين كنفرانس تحقيقاتى علوم و مفاهيم قرآن كريم، قم، دار القرآن الكريم حضرت آية اللّه العظمى گلپايگانى« ره»، 3 و 4 شعبان 1414 ه ق، 26 و 27 دى 1372.

صص 330- 426

[2] - سيّد محمّد باقر صدر، اقتصادنا فى معالمه الرئيسيه، صص 293- 307 دار التعارف للمطبوعات، بيروت 1402 ه