فقيه؛ يعنى همان تجلّى «حكومت و ديانت» در روزگار غيبت!

دين چيست؟

در تفسير «دين» آرا و مطالب گوناگونى ارائه شده است،[1] برخى هر گونه اعتقاد به امور غيبى را دين شمرده و مجموعه باورهاى خرافى و وهمى را در خانواده اديان وارد كرده‌اند. اينان كسانى هستند كه فقط از نگاه جامعه‌شناختى به دين نظر كرده و با معيار تجربه‌گرايى به سنجش انديشه‌ها و نهادهاى دينى پرداخته‌اند.

از اين منظر و با اين ملاك، ميان خرافات و عقايد مستند به دليل، فرقى گذاشته نمى‌شود و همگى به يك چوب رانده و در يك مقام قرار داده مى‌شوند.

امّا اگر با بينشى الهى به مسئله نگاه كنيم و دين را در قاموس فرهنگ الهى تفسير نماييم، دين مجموعه مطالبى است كه از سوى خداوند متعال براى هدايت بشر به وساطت انبياى الهى و رسولان ربانى بيان شده است.

در اين تلقّى «دين» حقيقتى ثبوتى و واقعيتى عينى دارد، كه گاه به درستى ادراك و زمانى به خطا چيزى ديگرى به جاى آن انگاشته مى‌شود.

ازاين‌رو، در چنين منظرى عقايد نادرستى كه پيروان يك دين‌

[1] - ر. ك: جان هيك، فلسفه دين ترجمه بهرام راد، انتشارات بين المللى الهدى، 1372 تهران، صص 22- 25.