انسان كامل، مظهر كمال حق‌

پطرسبورغ‌

ژوئيه فرنگى 10

جناب محتشم محترم حاجى محمدحسن أمين‌دارالضرب السلطانيه مظهر عنايات خاصه الهيه بوده باشد چند هفته است كه ميخواهم جواب مكتوب شما را بنويسم ولكن بعضى خطرات مانع ميشود و اين از آن طرف باشد- جود مطلق الهى در هر طبيعت و ماهيتى بنوعى جلوه ميكند- آب زلال خوش گوار در هر تخمى برحسب سرشت آن بطعم ديگرى در مذاق ظاهر ميشود- هر انسانى در عالم أفاضه و استفاضه بمنزله دو كفه ميزان است- معامله حق با انسان بر وفق معامله اوست با خلق- پس بايد هميشه عنايات غيرمتناهيه حق و قصور بى‌اندازه خويش را در پيش نظر داشته با خلق خدا همان‌گونه معامله كرد- از خداوند تعالى على‌الدوام بلااستحقاق نِعَم عظيمه دنيويه و اخرويّه خواستن و هميشه طلب غفران ذنوب صغيره و كبيره‌نمودن با وجود اين خلق را از خوان نعمت خود راندن و بر زلّات حقيره بانهايت خشم عقاب‌كردن بسيار جاى شگفت است- انسان بايد مستمراً در دعوات خود بگويد كه- اى خداوند من- من بدين عجز و ناتوانى بر زيردستان رحم ميكنم و گناهان آنها عفو ميكنم- پس اگر تو با آن قدرت مطلقه و رحمت نامتناهى برين عاجز رحم كنى و از ذنوبم درگذرى و مورد عنايات خاصه‌ام سازى چه عجب باشد- اينست عدل- و خداوند تعالى عين عدل است- براى صدتومان يا بيش و يا كم در حالت توان‌گرى نبايد عاجزى را حبس كرد- بايد انسان خواهان كمال سعى كند كه خود را مظهر صفات كماليه حق نمايد- انسان طالب رشاد