فصل چهارم: الگوى حكومت غير دينى‌

طبقه‌بندى حكومت‌ها و ارائه معيار، در اين سنخ‌بندى از ديرباز از بحث‌هاى مهم در ميان انديشوران سياسى بوده است و اين تلاش‌ها براى دست‌يابى و معرّفى بهترين و مطلوب‌ترين مدل حكومتى در اداره جوامع بشرى مى‌باشد. افلاطون و ارسطو نخستين انديشورانى بودند كه با مطالعه حكومت در يونان باستان به اين امر مبادرت ورزيدند.

ارسطو براى تسهيل در شناخت حكومت‌ها، به ويژه ارزيابى صحيح از نادرست و نيك از بد، براساس معيار تعداد حاكمان و نيز با ملاك اين‌كه قدرت به سود همگان به كار برده مى‌شود يا در مسير سود شخصى اعمال مى‌شود، حكومت‌ها را رده‌بندى كرد.

«منتسكيو» با توجّه به درجه تمركز قوا رژيم‌هاى سياسى را از يك‌ديگر تفكيك كرد، و سپس معيارهاى ديگرى نيز در اين مورد ارائه گرديد، از قبيل معيار نحوه مالكيّت‌ها، معيار احزاب، وضع اقتصادى، توسعه، مشاركت شهروندان و معيار دين.[1]

[1] - ر. ك: ابو الفضل قاضى، حقوق اساسى و نهادهاى سياسى، ص 361- 362؛ فلسفه سياست، محمد جواد نوروزى، ص 104.