نام کتاب : مردم سالارى دينى ماهيت، ابعاد و مسائل مردم سالارى دينى نویسنده : جمعى از نويسندگان جلد : 1 صفحه : 82
ممكن است گفته شود كه اعمال نظارت و كنترل
بر رهبرى در مردمسالارى دينى، از يكسو با توجه به صفات برجسته و شرايط سنگينى كه
براى او در نظر گرفته شده و از سوى ديگر با توجه به تعيين وى با مكانيسمى دقيق و
توسط مجمعى از كارشناسان، موردى نخواهد داشت و بلكه حتى با «قداست» او منافات پيدا
مىكند.
در پاسخ بايد گفت كه علىرغم همه اين سخت گيريها، هيچ مانع شرعى و
عرفى براى اعمال نظارت بيشتر بر رهبرى- با حفظ احترام جايگاه او- وجود ندارد و
بلكه اساساً چنين نظارتى باعث ايجاد اطمينان و اعتماد بيشتر مردم جامعه به اين
جايگاه و منصب خطير و حساس خواهد شد. البته بايد اضافه كرد كه اين «قداست» در واقع
به جايگاه و منصب رهبرى ارتباط پيدا مىكند نه به شخص و فرد رهبر. به عبارت ديگر،
بايد ارزش و قداست اين جايگاه را حفظ كرد و البته يكى از راههاى حفظ قداست اين
موقعيت و منصب خطير، اعمال نظارت و كنترل هر چه دقيقتر بر صفات، شرايط و عملكرد
شخصى خواهد بود كه در اين جايگاه قرار مىگيرد. لازمه چنين ديدگاهى اين خواهد بود
كه در تعارض بين حفظ قداست شأن و جايگاه رهبرى با شخص رهبر، اولويت و تقدم با حفظ
اهميت و قداست شأن رهبرى باشد و اعتبار و ارزش اين منصب، بر حفظ قدرت و اعتبار شخص
رهبر، ترجيح داده شود.
بنابراين اساساً جايگاه والاى رهبرى منافاتى با اعمال كنترل و نظارت
بر رهبر ندارد و آن را نفى نمىكند و بلكه همين حساسيت و قداست چنين جايگاهى ما را
وامىدارد تا براى حفظ آن از آلودگيها و انحرافات، توجه و دقت و كنترل بيشترى را
بر آن به عمل آوريم و مكانيسمهاى دقيقترى را براى حفظ و حراست از آن، نهادينه
كنيم.
به اعتقاد راقم اين سطور، وظيفه خطير نظارت بر رهبرى در قانون اساسى،
در موارد خاصى پيشبينى شده است و اگر چه نظارت عمومى و غيرنهادينه مردم در قالب
«النصيحه للائمه المسلمين» و «امر به معروف و نهى از منكر» براى آنان در قبال رهبر
به رسميت شناخته شده است اما چنين نظارت مردمى در هيچ نظام سياسى، ضرورت وجود
نهادهاى رسمى و قانونى نظارت كننده بر حكومت و حكومتگران را به زير سؤال نمىبرد.
لذا در اكثر حكوتها، ساختارها و نهادهايى براى انجام نظارت نهادينه بر مقامات عالى
حكومتى، پيشبينى شده و رسميت يافته است. بدين ترتيب،
نام کتاب : مردم سالارى دينى ماهيت، ابعاد و مسائل مردم سالارى دينى نویسنده : جمعى از نويسندگان جلد : 1 صفحه : 82