مشروعيت نظامهاى اجتماعى را در نسل‌هاى مسلسل گسترش و توسعه بخشد. به هر حال آموزش و پرورش اگر «شرط كافى» براى ايجاد جامعه مردم‌سالارى دينى نباشد دست كم «شرط لازم» براى تداوم و بقاى آن تلقى مى‌شود. مدارس مى‌توانند با استفاده مطلوب از ميليونها ساعت عمر جمعيت قريب به بيست ميليونى دانش آموزان كشور، در مشروعيت بخشى به اشكال خاصى از زندگانى اجتماعى و مدنى نقش مهمى را ايفا كند. اجمالًا بايد اذعان كرد كه تكريم و تجليل صرف از نظام مردم‌سالارى و جمهورى دينى و عدم برنامه‌ريزى و تلاش جدى در جهت نهادينه كردن اصول و ارزشهاى آن از طريق دستگاههاى فرهنگى‌فى الواقع به سخره گرفتن آن انديشه و نظام است. متاسفانه بررسى وضع موجود تربيت مدنى و سياسى در آموزش و پرورش جمهورى اسلامى نشان مى‌دهد كه در اين باره هيچ‌گونه تبيين تئوريك و برنامه‌ريزى مدون و منسجمى پيرامون ترويج فرهنگ مردم‌سالارى دينى وجود ندارد (31).

بديهى است كه براى نهادينه كردن مشاركت سياسى و ارزشهاى مدنى مردم‌سالارى دينى بايد از تمامى ابزارهاى رسمى و غير رسمى و عمومى بهره جست.

اين عوامل مى‌توانند شامل خانواده، رسانه‌هاى جمعى، احزاب و ... باشند. اما بايد اذعان كرد كه اصلى‌ترين و مهم‌ترين راه تداوم حيات مشاركت جويانه مدنى‌نهادينه كردن ارزشها، گرايشها، مهارتها و رفتارها، استفاده از نهادهاى مؤثر و فراگير تربيتى همچون مدارس و مراكز آموزش عمومى است كه البته خود مستلزم تبيين تئوريك و برنامه‌ريزى عملى هماهنگ و همسو با انديشه و نظام مردم‌سالارى دينى است.

منابع‌

- ارسطو (1371)؛ سياست‌، ترجمه حميد عنايت، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، چ سوم.

- فاستر، مايكل ب. (1361)؛ خداوندان انديشه سياسى‌، ترجمه جواد شيخ‌الاسلامى، ج اول، قسمت اول، تهران، امير كبير.

- قادرى، حاتم (1378)؛ انديشه‌هاى سياسى در اسلام و ايران‌، تهران، سمت.

- گوتك، جرالد. ال (1380)؛ مكاتب فلسفى و آراى تربيتى‌، ترجمه محمدجعفر پاك‌سرشت، تهران، سمت.

.