احزاب سياسى در نگاه دكتر سروش‌

از نظر دكتر سروش انسان محقّ و شهروند است و حكومت مطلوب، حكومت دموكراتيك دينى است. اين مباحث در كتاب مدارا و مديريت به‌صورت مبسوط و مفصّل بيان شده‌اند. ديدگاه وى با تشكيل و فعاليت احزاب سياسى كاملًا سازگارى دارد و از نظر وى تلاش احزاب براى كسب قدرت سياسى چيزى مذموم و نكوهيدنى نيست.

«احزاب سياسى اگر تشكيل بشوند كه بايد تشكيل شوند اين احزاب كه يكسان نيستند و يك سياست را دنبال نمى‌كنند بلكه اصولًا عين قدرت طلبى‌اند كه هيچ چيز مذمومى هم نيست مادام كه مضبوط و ضوابط باشد.»[1]

پس اين جهان محل تزاحم و تقابل علايق و سليقه‌هاست و هرگز نمى‌توان انسانها را در قالب واحدى ريخت. ديدگاه‌ها و منافع متعارض چه در سطح گروهى بايد مجرايى براى اعلام موجوديت داشته باشند و توسّط حاكميت به رسميت شناخته شوند. انسانها حق سازمان‌يابى دارند و مى‌توانند در احزاب سياسى ديدگاه‌هاى خود را سازمان دهند و به‌صورت مسالمت‌آميز و به شيوه‌هاى دموكراتيك با انتخابات قدرت را جابه‌جا كنند و هر حزبى كه رأى بيشترى كسب كرد، قدرت را به‌دست گيرد. از ديدگاه دكتر سروش ساختار حكومتى ثابت و ملهم از دين وجود ندارد و امورى مانند حكومت و ... به وسيله انسانها و با تجربه و تعقل بشرى اداره مى‌شوند و دموكراسى دينى (مردمسالارى دينى) از نظر ايشان همان مردمسالارى ديندارى است؛ يعنى وقتى مردم يك جامعه‌اى مؤمن و مسلمان باشند، قهراً در جمقام اجتماع و سياست، دين را معيار و مبنا قرار مى‌دهند.

خلاصه و نتيجه‌گيرى‌

يكى از مباحث مهم در جامعه ما بحث مردمسالارى دينى است كه انديشمندان زيادى درباره آن موضع‌گيرى كرده‌اند. در اين نوشتار به دو متفكر كه به دو انديشه متفاوت تعلق‌

[1] - عبدالكريم سروش، دين و جامعه مدنى، جامعه مدنى و ايران امروز، تهران: انتشارات نقش و نگار، 1377، ص 129.