مردمسالارى دينى و چالشهاى پيش‌رو، نظريه يا طرح‌

آيت‌الله عميد زنجانى‌[1]

مقدمه‌

نگاه نقادانه به نظريات سياسى به‌ويژه آنجا كه به ديدگاه اسلام مربوط مى‌شود، از اين نظر حايز اهميت است كه اسلام تنها تعلق به ديروز و امروز ندارد. تنگناهاى فكرى و اجتماعى نبايد به صورت قفسى تنگ ديدگاه‌هاى اسلام را محصور و در قالبهاى كهنه شرقى جلوه دهد. انديشه‌هاى اسلام فراتر از اعصار و قرون و حتى شرايط پيشرفته زمان ماست و تنها براى حل مشكلات ديروز و يا زمان ما نيست. بحث و بررسى پيرامون مسئله مردمسالارى دينى با همه شواهد نظرى و تاريخى كه دارد از اين قاعده مستثنى نيست.

مردمسالارى دينى در پژوهشهاى سياسى اسلامى (فقه سياسى) و نيز در زبان دولتمردان يك مدل سياسى منطبق با اسلام است و بيشتر محققان فقه سياسى و صاحب منصبان در عرصه سياست كشور آن را پذيرفته‌اند و احياناً آن را به‌عنوان مدل رابط و گره اتصال دموكراسى غرب با انديشه سياسى اسلام مطرح كرده‌اند تا آنجا كه برخى اين نظريه را پايان دغدغه متعارض انديشه سياسى غرب و اسلام و آغاز راه رسيدن به عرصه‌هاى جديد وحدت نظر در

[1] - استاد دانشكده حقوق و علوم سياسى دانشگاه تهران.