يكم. پروژه تاريخى‌گرى كه آينده حتمى را فرض كرده و وظيفه محقق را براى رسيدن به آن آينده يا شناساندن وضعيت جوامع در نقطه‌اى از تحولات تاريخى مى‌داند.

دوم. نوع آينده‌شناسى براساس سوژه مبتنى بوده و بر خلاقيت انسان در گذر زمان متكى است. بنابراين آينده‌شناسى، انسان‌ها براى خود دنيايى خلق مى‌كنند و اين دنياى مخلوق انسانى، سرنوشتى جديد را براى انسان رقم مى‌زند.

گام دوم: مبانى آينده‌شناسى‌

هرگونه آينده‌نگرى نيازمند آينده‌شناسى است و آينده‌شناسى، با پشتوانه بر پيش‌فرض‌هايى در خصوص وجود گونه‌اى ارتباط و توالى ميان روى‌دادهاست كه خود، نيازمند آينده‌پژوهى است. آينده‌شناس بر آن است تا وضعيت آينده را بشناسد كه يك نظام كوچك يا بزرگ اجتماعى يا طبيعى مى‌تواند باشد. او در آينده‌شناسى، آگاهانه يا ناآگاهانه، از نگرش خاصى درباره چگونگى و پيوند روى‌دادها برخوردار است.

تجزيه و تحليل‌

بسيارى انديشه‌ورزان و آينده‌پژوهان در بيان ضرورت و ترسيم مقصد مطلوب ترديدى ندارند، اما هيچ‌گونه تصوير و ترسيم روشنى از آن مقصد ارائه نمى‌دهند.

عوامل مشروعيت‌ساز و دوام‌بخش راه‌برد، كاركردهاى مكتب شناختى در تدوين راه‌برد، براساس آن‌چه در ادبيات تحقيق به عنوان ضرورت‌ها و آرمان‌هاى تاريخى و فلسفى از ظهور آمد، ايجاب مى‌نمايد كه پنج قالب شناختى را در تدوين راه‌برد بر عوامل تأكيد شده در ادبيات تحقيق تعميم دهيم و به تحليل كيفى و جامع مباحث پردازيم.

در پيش‌فرض‌هاى مكتب شناختى براى تجزيه و تحليل داده‌هاى آينده‌پژوهى و تدوين راه‌برد، به فرايندى معرفتى نياز است كه در ذهن رهبران راه‌بردى شكل مى‌گيرد و خود را به صورت استراتژى، شكل، سياست، نقشه، طرح، برنامه و چارچوب ظاهر مى‌كند و تعيين‌كننده آن است كه افراد چگونه از منابع و محيط در راستاى آرمان‌هاى تحقق‌پذير استفاده مى‌كنند. 32