بخش اول: اسلام و سياست‌

طرح بحث‌

بررسى رابطه دين و سياست در رأس مباحث مربوط به حكومت در نظام سياسى اسلام قرار دارد.

تشكيل حكومت در اسلام تنها زمانى مى‌تواند مطرح گردد كه دين اسلام مشتمل بر امور سياسى باشد، در غير اين صورت، تمام مباحث حاكميت دينى و ولايت سياسى پيامبران و امامان معصوم عليهم السّلام و به تبع آنان ولايت فقيهان در عصر غيبت با مشكل دفاع عقلانى مواجه مى‌گردد؛ زيرا ولايت فقيهان، فرع بر ولايت امامان و ولايت امامان فرع بر ولايت پيامبران است. براى پيامبر نيز بدان جهت كه بيان‌كننده و مجرى احكام دين است، هنگامى امكان ولايت و حكومت وجود دارد كه مسائل حكومتى در متن دين جاى گرفته باشد، ولى چنان‌چه دين صرفا يك سلسله احكام عبادى فردى و ناظر بر رابطه فرد با خدا تلقى شود كه به منظور سامان بخشيدن به امر آخرت انسان- نه امور دنيايى وى- در اختيار پيامبر قرار گرفته است، ديگر نمى‌توان براى پيامبر لزوم حكومت در كنار اهداف نبوت را اثبات نمود. اگر دين و مكتب- آن گونه كه بعضى تصور مى‌كنند- اعلام كند كه هيچ رابطه‌اى با حكومت ندارم چگونه معقول است كه پيامبر چنين دينى، داعيه حكومت به عنوان امرى مربوط به رسالت و نبوت خويش داشته باشد؟

با اين بيان روشن مى‌گردد كه بحث از نظام سياسى اسلام و ولايت فقيهان از نظر ساختارى بر طبقه چهارم از بنايى قرار گرفته است كه طبقه زيرين، آن رابطه دين و سياست است. درصورتى‌كه به هر دليلى اين رابطه نفى گردد تمامى اين بنا