شدند)، پس چشم به‌راه فرج (الهى) باشيد، از نزديكترين جا به خود.

مؤلف «مكيال المكارم» مى‌گويد: «ظاهر اين است كه اين سخن: «فتوقّعوا الفرج من تحت اقدامكم» كنايه از ظهور ناگهانى و بدون مقدمات است. بنابراين در تمام زمان غيبت و در هرحالى كه احتمال ظهور مى‌رود، واجب است انسان آماده يارى‌رسانى باشد و به امام توجه داشته منتظر ظهور او باشد»[1]

نيز مى‌گويد: «ظهور ناگهانى و يكباره با احاديثى كه براى ظهور، مقدمات و شرايط و علامتهايى معرفى كردند، چگونه سازگار مى‌شود. در پاسخ مى‌گويد: «آنچه از احاديث بسيار به دست مى‌آيد اين است كه تمام آن نشانه‌ها و شرايط (مهم) در يك سال رخ مى‌دهد. بنابراين واجب است هردين‌باور منتظرى در هرسال آماده ظهور رهبر خويش باشد، چون در هرسال احتمال وقوع آن شرايط هست»[2]

امام عصر «ع» خود در توقيعى (نامه‌اى)، ناگهانى بودن ظهور را بيان مى‌فرمايد:

* ... فانّ امرنا يبعثه فجأة حين لا ينفعه توبة.[3]

- ... امر ما (قيام و انقلاب ما) ناگهانى است، در هنگامى كه توبه سردى ندارد.

بنابراين، انتظار درست و صادقانه، چنين انتظارى است، و ممكن است در اسرع وقت نشانه‌هاى ويژه آن رخ دهد، و به ظهور و قيام و انقلاب امام موعود بينجامد.

پس بايد به چنين فرجى آنى و لحظه‌اى اميد داشت كه سرنوشت بشريت به يكباره دگرگون شود. «زيرا كه از پيدا شدن نخستين علامت از علائم حتمى- كه پياپى خواهد بود- تا رسيدن اصل فرج و بيرون آمدن امام «ع»، فاصله‌اى چندان نيست. درباره‌

[1] -« مكيال» 2/ 160.

[2] -« مكيال» 2/ 160 و 161.

[3] -« ارشاد»/ 360.