از عهده برنيامده‌ايم.[1]

مداومت بر قرائت سوره حشر

پسرم! سوره مباركه حشر را مطالعه كن كه گنجينه‌هايى از معارف و تربيت در آن است و ارزش دارد كه انسان يك عمر در آن‌ها تفكر كند و از آن‌ها به مدد الهى توشه‌ها بردارد، خصوصاً آيات اواخر آن از آنجا كه مى‌فرمايد: «يا ايُّها الَّذيَن امَنُوا اتَقُوا اللّه وَلتَنظُرْ نَفسٌ ما قَدَّمتْ لِغَد واتَّقُوا اللّه انَّ اللّهَ خَبيرٌ بِما تَعمَلُون»[2] تا آخر سوره.

در همين آيه لفظاً كوچك، و معناً بسيار بزرگ، احتمالاتى است سازنده، هشياردهنده كه به بعض آن‌ها اشاره مى‌شود:

[اين آيه‌] مى‌تواند خطاب به كسانى باشد كه اول مرتبه ايمان را دارند مثل ايمان عامّه، در اين احتمال امر به تقوى امر به اولين مراتب آن است كه تقواى عامّه است و آن پرهيز از مخالفت [با] احكام ظاهرى الهى است و مربوط به اعمال قالبى است.

به اين احتمال جمله‌ «وَلتَنظُرْ نَفسٌ ما قَدَّمتْ لِغَد»؛ تحذير از پى آمدهاى اعمال ما است و شاهد است بر آن كه آنچه عمل مى‌كنيم خود آن‌ها به صورت مناسب در نشئه ديگر وارد مى‌شوند و به ما خواهد رسيد و آيات و اخبار زيادى در اين باره آمده است.[3]

[1] - وعده ديدار، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى رحمه الله، نامه 8/ 2/ 1361

[2] - اى آنان كه ايمان آورده‌ايد! از خدا پروا كنيد و هركس بنگرد براى فرداى قيامت چه پيش‌فرستاده و تقواى خدا پيشه سازيد، خدا بدانچه انجام مى‌دهيد آگاه است. سوره حشر( 59): آيه 18

[3] - از جمله، از آيات و روايات ذيل اين معنى كه اعمال صور غيبيّه دارند و در عالم پس از مرگ ملازم عامل مى‌باشند استفاده مى‌شود:« وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً؛ و آنچه عمل كردند را حاضر بينند» سوره كهف( 18): آيه 49.« يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً؛ روزى كه هر كس هر عمل خوبى كه انجام داده حاضر شده بيند»؛ سوره آل‌عمران( 3): آيه 30.« وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعى‌* وَ أَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرى‌؛ آدمى را نيست جز آنچه به كوشش انجام داده و كوشش او بزودى( در قيامت) ديده خواهد شد»؛ سوره نجم( 53): آيه 40 و« يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتاتاً لِيُرَوْا أَعْمالَهُمْ* فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ* وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ؛ در آن روز( قيامت) مردم به طور پراكنده باز گردند تا اعمالشان به آن‌هانشان داده شود پس هر كس به سنگينى ذره‌اى نيكى انجام دهد آن را مى‌بيند و هر كس به سنگينى ذره‌اى بدى انجام دهد آن را خواهد ديد»؛ سوره زلزال( 99): آيه 6، 7، 8.

از امام صادق عليه السلام روايت شده كه فرمود: چون مؤمن داخل قبر شود نماز طرف راست و زكات سمت چپ او خواهد بود و نيكى( احسان) بر بالاى او قرار گيرد و صبر در جانبى ديگر خواهد بود، چون دو فرشته مأمور سؤال بر او وارد شوند صبر به نماز و زكات و احسان گويد: رفيق خود را دريابيد. اگر نتوانستيد، من او را دريابم. اصول كافى، ج 3، ص 134، كتاب الايمان و الكفر، باب الصبر، حديث 8.

نيز از آن حضرت عليه السلام مروى است: چون مرده در قبر گذاشته شود شخصى نزد او متمثّل شود و به او گويد: اى فلان! ما سه تن بوديم، يكى روزى تو بود كه با مرگت قطع شد، ديگرى خانواده ات كه تو را گذاشتند و رفتند و من عمل تو هستم كه با تو مانده‌ام ...، بحارالأنوار، ج 6، ص 265