فصل پنجاهم اندر نگاه داشتن حساب‌[1] مال ولايتها و نسق آن‌

1- حساب مال ولايتها كه مى‌نويسند و مجموع و خرج پديد مى‌آرند فايده اين آن است كه خرجها را تأملى شافى كرده شود، آنچه روا بود كه از او بيفكنند و ندهند قلم برنهند و اگر در مجموعات گوينده‌اى را سخنى باشد و توفيرى نمايد سخنش بشنوند و چون آنچه گويد بر حقيقتى باشد طلب آن مال كنند[2] تا اگر صورت خللى و تضييع مالى بسته است بدين سبب زايل گردد و از احوال پس از اين هيچ پوشيده‌[3] نماند.

2- اما ميانه رفتن پادشاه در معنى مال دنيا و در كارها چنان است كه در هر حال منصف باشد و بر عادت قديم و آيين ملكان نيك بروند و سنّت بد ننهند و ببدعت رضا ندهند، و بر پادشاه فريضه است در تفحّص كردن عمال و معاملات و بدانستن دخل و خرج و نگاه داشتن اموال و ساختن خزينه‌ها و ذخيره‌ها از جهت استظهار و دفع كردن مضرّت خصمان را و نه چنان كف بستن كه مردمان بر او رقم بخيلى و دنيادوستى فروكشند و نه نيز چنان اسراف كردن كه مردمان گويند باد دست است، مال تلف مى‌كند. و بوقت بخشش اندازه هركسى نگاه‌

[1] -+ وNC

[2] - كنندPCK : كندN

[3] - پوشيده‌N -:PCK