نشان مى‌دهد كه معرفت امام، كانون هويت اسلامى را تشكيل مى‌دهد. هرآن كس كه امام را نشناسد، از رسيدن به راه راست باز مى‌ماند. در دعايى كه درباره شناخت خداوند وارد شده، بر چنين نكته‌اى تأكيد مى‌شود:

اللّهم عرّفنى نفسك فإنّك إن لم تعرّفنى نفسك لم أعرف رسولك، اللّهم عرّفنى رسولك فإنّك إن لم تعرّفنى رسولك لم أعرف حجّتك، اللّهم عرّفنى حجّتك فإنّك إن لم تعرفنى حجّتك ظللت عن دينى. (الاحتجاج، ج 2، ص 318)

عباراتى كه از ائمه عليهم السّلام به «سفينة نجاة»، «طريق الى اللّه»، (بحار الانوار، ج 8، ص 70) «المحجّه» و امثال آن تعبير مى‌كنند، همگى بر خصلت كانونى وجود امام در شكل‌گيرى هويت شيعى دلالت دارند. تعابير روايات، نظير «شيعة على»، «محبّ اهل البيت» و «ذوى القربى»، همگى هويت خاصى را به شيعيان مى‌دهند كه ضمن وحدت بخشيدن به شيعيان، آنان را از ديگران متمايز مى‌گردانند. از اين‌رو، امام معصوم و اهل‌بيت عليهم السّلام را بايد در كانون هويت شيعى و تكوّن آن جست.

فرهنگ مهدوى و نقش هويت‌بخش آن‌

فرهنگ، مجموعه‌اى از نگرش‌ها، ارزش‌ها، هنجارها، رسوم، سنت‌ها، شعاير و اعمال خاص پذيرفته شده در يك جامعه را در بر مى‌گيرد. فرهنگ مهدويت نيز به مجموعه‌اى از نگرش‌ها، ارزش‌ها و هنجارهاى مربوط به ظهور منجى موعود از سلاله پاك پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله و سلّم اطلاق مى‌شود. اين فرهنگ، ريشه در تاريخ بشريت دارد. تمامى اديان الهى از همان آغاز، منادى ظهور منجى موعود بوده‌اند. از آن‌جا كه نگرش اديان به تاريخ بر تحول خطى غايت‌مدار و فرا رسيدن سرانجام نيك براى انسان و جهان و تحقق وعده الهى‌