جمع‌بندى‌

مراد از مبانى، جهان‌بينى با نوع فهم از انسان و جهان است. مكتب سياسى اسلام چون يك مكتب هدايت‌گر است، راجع به جهان، انسان و جامعه، ديدگاه خاصى دارد؛ بنابراين از نظر اسلام، جهان از يك مشيت جكيمانه پديد آمده است و نظام هستى بر اساس خير و رحمت و رساندن موجودات به كمالات شايسته استوار است و ماهيت هستى از اويى «انّا للّه» و به سوى اويى «انّا اليه راجعون» مى‌باشد. از طرف ديگر، ماهيت انسان بنا بر فطرتى كه دارد، نقش محورى در تنظيم حيات جامعه به عهده دارد. انسان موجودى چند بعدى است كه در كنار توجه به امور مادى و اين جهانى، ارزش و اهميت امور متعالى را پاس مى‌دارد و از آن غافل نمى‌شود. اين انسان طالب رشد و كمال است و نسبت به موجودات ديگر شرافت و كرامت دارد. از نظر جامعه نيز به عنوان يك كلّ مركّب از افراد، هويت و ماهيتى متناسب با اشخاص كسب مى‌نمايد. به عبارت ديگر، هويت و ماهيت جامعه‌ى اسلامى بر مبناى دو عنصر هدايت و عدالت شكل مى‌گيرد كه همين دو عنصر، روح اصلى جامعه‌ى اسلامى را مى‌سازند.