اكنون سيرت حضرت پيغامبر صلى اللّه عليه و سلم در جهاد با كفار بيان كنيم تا امام و سلطان بدان اقتدا كنند، و باللّه التوفيق و اللّه اعلم بالصواب.

فصل چهارم، در بيان سيرت حضرت پيغامبر صلى اللّه عليه و سلم در جهاد با كافران.

بدان ايّدك اللّه تعالى كه حضرت پيغامبر صلى اللّه عليه و سلم را سيرتى است در جهاد كه آن مأخذ مذاهب است، و ما بر وجهى كه در «صحاح» ثابت شده آن سيرت را ياد كنيم تا امام و سلطان بدان اقتدا نمايند و موجب فوز باتبّاع سنت باشد، ان شاء اللّه.

شيخ الاسلام مجد الدين محمد بن يعقوب الفيروز آبادى در كتاب «صراط- مستقيم» گفته كه جهاد ذروه سنام اسلام است، و اهل آن را در دنيا و عقبى در اعلى منازل مقام. لاجرم حظّ جناب حضرت رسالت صلى اللّه عليه و سلم از آن، اوفر حظوظ. و عادت آن حضرت در سلوك طرق آن اكمل و اجمل عادات. و ساعات و اوقات آن حضرت بر جهاد موقوف بود، هم بزبان و هم بجنان و هم بدعوت و بيان‌ يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقِينَ وَ اغْلُظْ عَلَيْهِمْ‌[1] و قال اللّه تعالى: فَلا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ جاهِدْهُمْ بِهِ جِهاداً كَبِيراً[2].

و علما گفته‌اند: مراتب جهاد چهار است: اول، جهاد نفس. دوم، جهاد شيطان. سيوم، جهاد كفار. چهارم، جهاد منافقان.

اما جهاد نفس را چهار مرتبه است: اول، جهاد تعلم دين حق. دوم، جهاد بر عمل بر آن علم. سيوم، جهاد بر دعوت بدان علم و تعليم نادان. چهارم، جهاد بر صبر و احتمال مشقّات دعوت و اذى از خلق. و هرآن‌كس كه اين مراتب چهارگانه را استعمال كند او را در ملكوت آسمان عظيم خوانند.

و اما جهاد شيطان را دو مرتبه است: جهاد بر دفع آنچه القا مى‌كند از شبهات و شكوك. دوم، جهاد بر دفع آنچه القا مى‌كند از ارادت و شهوت. و

[1] -سوره التوبه: 73 و التحريم: 9.

[2] -سوره الفرقان: 52.