باب دهم در قتال بغات و ضمان ولات.

و اين باب مشتمل بر سه فصل است.

فصل اول، در معنى باغى و احكام متعلقه بدو.

بدان ايّدك اللّه تعالى كه بغى در لغت عبارت از مجاوزت از حد است، و در شرع عبارت است از خروج ظالمان از طاعت امام اهل عدل و مجاوزت از حدّ انقياد او. و بغات جمع باغى است و او كسى است كه از طاعت امام عدل تجاوز كرده باشد. و ما احكام باغى را در مذهب حنفى بيان كنيم اولا. پس گوئيم:

در «هدايه» مى‌گويد: و گاهى كه متغلّب گردند قومى از مسلمانان بر بلدى و بيرون روند از طاعت امام، بخواند ايشان را امام به بازگشتن بسوى جماعت، و كشف كند شبهه ايشان را؛ زيراكه امير المؤمنين على كرم اللّه وجهه هم‌چنين كرد با اهل حرورا كه بر او خروج كرده بودند پيش از مقاتله با ايشان. و بايد كه امام ابتدا بقتال نكند با ايشان تا ايشان ابتدا بقتال كنند. و امام معروف بخواهر زاده گفته كه جايز است كه قتال با ايشان ابتدا كنند گاهى كه لشكر فراهم آورند و مجتمع گردند. و گاهى كه خبر بامام رسد كه ايشان سلاح مى‌خرند و مهيا مى‌گردند از براى جنگ، سزاوار است كه ايشان را بگيرد و حبس كند تا ايشان ترك آن كار كنند، و احداث توبه كنند. و آن‌چه روايت كرده‌اند از ابو حنيفه رحمه اللّه كه او گفته كه در ايام فتنه لازم خانه خود شوند و عبادت كنند و در ميان فتنه در-