اعظامهم.[1]

غرض آنكه، اهل مشورت را اين صفات لازم و اين حالات متحتّم است، كه از جاده سيرت نيكو و منهاج فطرت پسنديده، انحراف نجويند، تا به معمارى عقل سليم و مهندسى عزم جازم، خرابى و ويرانى اوضاع امور خلقى را تعمير فرمايند.

و آن معتمدان با عقل و امتنان صاحب فضل به حسن عقيدت و مشاركت در مشاورت، از روى هوش و فطانت، به خدمت دولت و ملّت قيام نمايند تا مشورت اسمش بى‌مسمّا، و لفظش در معمّا نماند.

و اگر لحظه‌اى تغافل و زمانى تكاهل نمايند، وجدان خود را در خذلان و نفس خود را در طغيان، خواهند يافت كه فرمودند: «من فكّر فى العواقب امن من المعاقب»[2] كه فكر در عواقب امور، انسان را از خطرات عقوبت محظور محفوظ خواهد داشت.

پس امروز، با تراكم فتن و سيل محن و كثرت ظلم و شدّت طغيان و پريشانى حال و گرفتارى احوال و نفوذ اجانب و سوء عواقب و فقدان ثروت و نبودن همّت و خرابى مملكت و سرگردانى ملّت و خيانت امنا و رياست جهلا و ذلّت اهل صنعت و نكبت اهل هنر كه از عدل نامى، و از نصفت نشانى، و از شرف رنگى و از سعادت بويى، و از مواسات اسمى، و از مساوات رسمى باقى نيست، محتاجيم مجلس تشكيل داده و مجمعى فراهم آورده تا به تبادل افكار، اصلاح امور ملك و ملّت را بنمايند و به داروى علم و معجون حكمت، امراض مزمنه هزارساله را معالجه نمايند.

چون كلام بدين مقام رسيد، شيخ حسن قدرى به رويم نظر كرد و گفت: «جناب آقا! شما از براى نقّالى بسيار خوب هستيد، زيرا كه حرف را خوب پرورش مى‌دهيد.

از براى يك مجلس ضلالت، اين مقدار حكايت لازم نبود.

ما مسلمانان، تاكنون مجلس شور و پارلمان نداشتيم، امورمان نگذشت كه امروز بايد

[1] -« پس قدر و منزلت دانشمندان را بزرگ شمار كه خداوند بزرگداشت آنها خواسته است.»

[2] - امير المؤمنين( ع):« هركس به پايان كارها انديشيد در جايگاههاى فساد و تباهى صحيح و سالم ماند.» با اندكى تفاوت در: آثار الصادقين، ج 13، ص 332 و غرر الحكم، ج 2، ص 662.