شد و بدين‌وسيله جاى پاى روس‌ها و بلوك شرق در نقاط مختلف را به‌شدت تضعيف كرد. پيش از رخداد انقلاب اسلامى، احزاب و گروه‌هاى مبارز ماركسيستى زيادى، به‌ويژه در كشورهاى اسلامى، در جهت دستيابى به اهداف منطقه‌اى روس‌ها فعاليت مى‌كردند كه با پيروزى انقلاب اسلامى، احزاب، جنبش‌ها و حركت‌هاى اسلامى در نقاط مختلف، جايگزين گروه‌هاى ماركسيستى شده، قدرت و آرزوهاى جهانى بلوك شرق بر باد رفت.

3. تجربه تاريخى نشان داده است كه روس‌ها در زمان جنگ توان مديريتى‌شان به‌شدت كاهش مى‌يابد و بسيار آسيب‌پذيراند. نمونه آن وقوع انقلاب سال 1917 م روسيه بعد از شكست در جنگ جهانى اول است. مداخله نظامى روسيه در افغانستان نيز كه اندكى پس از پيروزى انقلاب اسلامى و با هدف جلوگيرى از گسترش امواج اين انقلاب در افغانستان، دروازه آسياى مركزى، صورت گرفت، براى روس‌ها نتيجه عكس داد؛ زيرا مجاهدين افغانى با الهام از انقلاب اسلامى به مقابله متهورانه با روس‌ها پرداختند. با طولانى شدن اين نبرد، اين واقعه به زخم چركين روس‌ها تبديل شد و آثار زيادى از خود بر جاى گذارد كه عبارت‌اند از:

3- 1. پذيرش شكست سنگين از نوع شكست آمريكا در ويتنام كه حيثيت روس‌ها و رژيم‌هاى ماركسيستى مدعى انقلابى و طرف‌دار ملل تحت استعمار غرب در جهان را بر باد داد؛

3- 2. تأثير مجاهدين افغانى كه خود، تحت تأثير انقلاب اسلامى قرار گرفته بودند، بر نظاميان مسلمانى كه از آسياى مركزى و قفقاز به افغانستان آورده مى‌شدند و گسترش و انتقال اين تأثيرات با بازگشت آنها به شوروى در آن كشور؛

3- 3. ناتوانى اتحاد جماهير شوروى در برآورده كردن هزينه‌هاى گزاف نبرد تسليحاتى؛ باتوجه به اينكه هم‌زمان يك رقابت تسليحاتى گسترده و بسيار پر هزينه ميان دو بلوك جريان‌داشت.

همه اينها تنها در چند سال منتهى به فروپاشى اتحاد جماهير شوروى و بلوك شرقِ ماركسيست رخ داد و بى‌ترديد از ادله فروپاشى اتحاد جماهير شوروى بوده است.

هرچند پس از فروپاشى شوروى و بلوك شرق ماركسيست، آمريكا تلاش زيادى به‌عمل آورد تا يك نظام جهانى تك‌قطبى با ويژگى قدرت مسلط نظامى، سياسى و اقتصادى ايالات‌