نتيجه‌

در اين قسمت به مباحث آرمان و رهبرى انقلاب و روحيه انقلابى عمومى- كه عناصر مهم نيروى اجتماعى هستند- توجه شده است. نيروى اجتماعى در انقلاب اسلامى توانست با توجه به اصالت فرهنگى خود، ضمن دستيابى به قدرتى فوق تصور، به برترى قاطعى نسبت‌به قدرت سياسى‌اى كه داراى نيروهاى نظامى قوى، پول نفت و حمايت خارجى بود، نائل آيد كه نتيجه آن به‌طور مستقيم در چند محور در قبل و بعد از پيروزى انقلاب بروز كرد.

اينك به‌صورت گذرا به بررسى تأثير نيروى اجتماعى به‌ويژه نقش دو عامل آرمان و رهبرى انقلاب در «زمان پيروزى»، «ثبات پس از پيروزى» و «بازتاب جهانى انقلاب اسلامى» مى‌پردازيم. اشاره كمتر به نقش «روحيه انقلابى» به‌معناى عدم اهميت آن نيست، بلكه دو عامل آرمان و رهبرى، خود، جنبه مبنايى براى روحيه انقلابى نيز دارند. همچنين واضح است كه در اينجا وقتى از آرمان انقلابى سخن مى‌گوييم معنايى فراتر از ايدئولوژى انقلاب به‌معناى شعارها و اهداف انقلابى‌ها و محتواى درونى ايدئولوژى در نظر است.

نقش آرمان و رهبرى انقلاب‌

يك. در زمان پيروزى انقلاب اسلامى‌

بسيارى از حركت‌هاى انقلابى مسلحانه و حتى شورش‌هاى بزرگ به‌سرعت يا به مرور زمان فرو مى‌نشينند و پيروزى را تجربه نمى‌كنند. كشورهاى آمريكاى لاتين، نمونه‌هاى بارز چنين حركت‌هايى هستند.[1]

[1]. شاليان، اسطوره‌هاى انقلابى در جهان سوم، ص 266- 258.