[تصوير] افسران انگليسى پليس جنوب‌

* انتصاب وزيرمختار جديد ايران در سوئد

به پيشنهاد وزارت امور خارجه و تصويب رئيس الوزراء امروز، ميرزا غفار خان، مستشار سفارت لندن به سمت وزيرمختار ايران در سوئد انتخاب گرديد. 6

* پرداخت حقوق كارمندان وزارت معارف‌

امروز حقوق ماههاى دى و بهمن كارمندان وزارت معارف از طرف خزانه‌دارى كل كشور پرداخت شد. 7

______________________________
(1). پليس جنوب: نيروى انگليسى- ايرانى تحت فرمان انگليسى‌ها در جنوب ايران از 1335 تا 1340 ق، پليس جنوب ايران با عنوان «تفنگداران جنوب ايران» و نام اختصارى «اس. پى. آر»(The South Persian Rifles )S .P .R) شكل گرفت و 16 مارس 1916 م، با ورود «سرپرسى سايكس» به عنوان فرمانده اين قوا به همراه گروهى از افسران انگليسى و هندى به بندرعباس و اقدام به سربازگيرى در اين شهر، آغاز شد. مهم‌ترين دليل تشكيل اين نيرو با صرف هزينه فراوان از سوى دولت انگلستان، ايجاد نيرويى مشابه بريگاد قزاق در جنوب ايران بود. اين امر به منظور تأمين امنيت و حفظ منافع دولت انگليس در مناطق تحت نفوذ و تعيين شده در قراردادهاى 1907 و 1915 م، منعقده ميان روسيه و انگلستان بود، كه نواحى جنوبى ايران را در حيطه نفوذ انگلستان قرار مى‌داد. دليل ديگر تشكيل پليس جنوب، ضرورت مقابله با گسترش نفوذ سياسى و نظامى مأموران آلمانى در ايران بود و حفاظت از راههاى تجارى جنوبى ايران نيز، يكى از عمده‌ترين اهداف انگلستان از تشكيل پليس جنوب بود، زيرا با انحلال قواى ژاندارمرى و شيوع قحطى و خشكسالى، راههاى جنوب ايران فاقد امنيت لازم براى عبور كاروان‌ها و افراد بود. اين مشكل براى اتباع انگليسى و كالاها و مال التجاره آنها به مراتب حادتر بود زيرا بروز احساسات ضد انگليسى در اكثر نقاط ايران پس از افشاى مفاد قرارداد 1907 و تشديد آن در پى آغاز جنگ جهانى اول و طرفدارى مردم از دولت‌هاى آلمان و عثمانى، به تزلزل موقعيت انگلستان در ايران منجر شده بود. هدف ديگر انگلستان، حفاظت از چاههاى نفت جنوب ايران بود كه با تبديل مصرف سوخت كشتى‌هاى نيروى دريايى انگلستان از زغال‌سنگ به نفت در خلال سال‌هاى جنگ جهانى اول اهميت بسزائى براى دولت انگلستان يافته و منافع عظيم انگلستان از شركت نفت ايران و انگليس بر ميزان توجه آنها به جنوب ايران افزوده بود. مخارج پليس جنوب از وجوه استمهال قروض ايران به دولت انگلستان پرداخت مى‌شد كه در سال اول تأسيس 000/ 60 و در سال‌هاى بعد اندكى كمتر از يك ميليون ليره انگليس بود. افراد پليس جنوب از يك لباس هماهنگ استفاده مى‌كردند.

در زمينه اقدامات فرهنگى، پليس جنوب به انتشار روزنامه فارس در شيراز پرداخت. اين روزنامه به عنوان سخنگوى پليس جنوب عمل مى‌كرد و به توجيه اقدامات نظامى اين نيرو مى‌پرداخت. پليس جنوب در مواردى هم به اقدامات عمرانى دست زد. اعتراضات مكرر دولت‌هاى شوروى و فرانسه و آمريكا به ادامه حضور نيروهاى انگليس در ايران پس از پايان جنگ جهانى اول، اعتراض نمايندگان مجلس انگلستان به هزينه‌هاى گزاف نظامى دولت و بروز مشكلات مالى براى دولت انگلستان پس از پايان جنگ جهانى اول و ناتوانى دولت ايران از پرداخت مخارج اين نيرو، موجب گرديد دولت انگلستان نتواند بودجه جديدى براى پليس جنوب در نظر بگيرد و انحلال آن قطعى شود. سرانجام در 11 ربيع الثانى 1340 ق،/ 12 دسامبر 1921 به كار پليس جنوب در ايران خاتمه داده شد و اداره مركزى آن‌كه از شيراز به بوشهر منتقل شده بود، تعطيل گرديد. جنگ جهانى در جنوب ايران: گزارش‌هاى سالانه كنسولگرى بريتانيا در بوشهر، ص 142 و 99؛ فارس و جنگ بين الملل، ص 381 و 382؛ تاريخ ايران، ج 2، ص 712، 719، 722- 724، 777 و 780 و 726 و 785؛ و ج 2 ص 814، پليس جنوب ايران: اس.

پى. آر، ص 27- 26 132، 176، 175، 103، 246، 255- 254؛ ايران در جنگ بزرگ، ص 130؛ زندگى‌نامه عبد الحسين ميرزا فرمانفرما، ج 2، ص 251؛ ديده‌ها و شنيده‌ها، ص 198- 197؛ عمليات در ايران، ص 204 و ص 568؛ زير آفتاب سوزان ايران، ص 17- 8، 23، 37- 36؛ تاريخ روابط سياسى ايران و قدرت‌هاى بزرگ 1925- 1900 م، بخش 1، ص 19، 155- 154، 318، 340).

(2). زندگانى سياسى، اجتماعى سيد ضياء الدين طباطبائى، ص 212.

(3). تلگراف كارگزارى اصفهان به وزير خارجه، 29/ 12/ 1299، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 49، پ 7، ص 20.

(4). روزنامه ايران، 1/ 1/ 1300، ص 3.

(5). تلگراف نادر آراسته نماينده ايران در عشق‌آباد به وزارت خارجه، 30/ 12/ 1299، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 42، پ 2، ص 6.

(6). روزنامه ايران، 30/ 12/ 1299، ص 2.

(7). همان، ص 3.