* تشكيل جلسه كميسيون شير و خورشيد 7 سرخ‌

عصر امروز جلسه كميسيون شير و خورشيد سرخ در مجلس حفظ الصحه دولتى تشكيل شد 8 و پس از مذاكرات لازم اعضاى كميسيون به اين نتيجه رسيدند كه چون بايد كميته مركزى اين مؤسسه در تهران و كميته و كميسيون‌هاى ديگرى هم در ايالات و ولايات تأسيس و تشكيل شود، لذا شرحى به وزارت امور خارجه نوشته و قرار شد آن وزارتخانه براى دعوت از افراد به منظور تشكيل كميته مركزى در تهران اقدام نمايد تا پس از آن به انتخابات در ساير نقاط اقدام نمايد. 9

______________________________
(1). مراسله وزارت داخله به ايالت فارس، 6/ 12/ 1300، اسناد ملى ايران، شم ت 293001492.

(2). تلگراف حسين خزاعى به وزير جنگ، 7/ 12/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 40، پ 4، ص 11 و گزارش تلگرافى از لطف‌آباد به وزارت داخله، 7/ 12/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 40، پ 4، ص 13.

(3). مراسله وزارت جنگ به وزارت خارجه، 26/ 11/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 31، پ 20، ص 4.

(4). مراسله وزارت جنگ به وزارت خارجه، 6/ 12/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 31، پ 20، ص 4.

(5). ملا حبيب اللّه كاشانى فرزند على مدد فرزند رمضان كاشانى از علماى اماميه در قرن چهاردهم است. در چهارده سالگى نحو و اصول را نزد شيخ محمد اصفهانى و قسمت عمده‌اى از رسائل شيخ مرتضى انصارى را نزد حاج ميرزا ابو القاسم كلانترى تهرانى آموخت. فلسفه را نيز نزد برجسته‌ترين شاگران حاج ملا هادى سبزوارى فراگرفت. در شانزده سالگى به اخذ اجازه روايت و در هجده سالگى به اجازه اجتهاد نايل آمد. وى علاوه بر معلومات دينى، در بعضى از علوم غريبه نيز دستى داشت. قريحه شعر داشت. گاهى شعر مى‌سرود. تا آخر عمر به كار تدريس و تأليف مشغول بود و سرانجام در 23 جمادى الثانى 1340 ق، دارفانى را وداع گفت. آرامگاه او در شهرستان كاشان است. (ريحانة الادب، ج 5، ص 18- 20؛ مؤلفين كتب چاپى و فارسى عربى، ج 2، ص 487).

(6). روزنامه ايران، 7/ 12/ 1300، ص 2.

(7). در خلال جنگ‌هاى داخلى بعد از پيروزى انقلاب مشروطيت به سال 1327 ق، كه بين مستبدين و مشروطه‌خواهان جريان يافت، براى نخستين‌بار نمونه‌هايى از فعاليت رسمى شير و خورشيد روبرو مى‌شويم؛ اين تلاش با حمايت اداره صحيه نظام و به همت دكتر امير اعلم، معمار اصلى جمعيت شير و خورشيد صورت گرفت. ظاهرا اين جمعيت در جنگ‌هاى مختلفى كه در قراجه‌داغ، قزوين، اطراف تهران، همدان و كرمانشاه جريان داشت، حضور يافتند.

با سقوط محمد على شاه پيروزى مشروطه‌خواهان موقتا كار جمعيت شير و خورشيد سرخ به دليل فقدان تجهيزات و امكانات معطل ماند؛ اما كما كان جمعيت شير و خورشيد به حيات بيرونى و بين‌المللى خود ادامه مى‌دهد.

در طى سال‌هاى 1330 تا 1335 ق، علاوه بر اقدامات شير و خورشيد سرخ و فعاليت‌هاى امدادرسانى و انسان‌دوستانه خودجوشى نيز صورت گرفت كه هيچ‌گونه ارتباطى با جمعيت شير و خورشيد سرخ نداشت. در سال 1330 ق، تجار ايرانى مقيم كلكته انجمنى به اسم هلال احمر ايران به رياست آقا محمد خليل تاجر شيرازى تشكيل و با افتتاح دفترى در كلكته به جمع‌آورى اعانه براى جنگ‌زدگان ايرانى، به خصوص آذربايجانى‌ها كه گرفتار مصائب ناشى از تجاوزات دولت روسيه بودند، اقدام كردند. آنان تصميم گرفتند كمك‌هاى خود را به رئيس مجلس شوراى ملى تحويل دهند.

به دنبال هجوم نيروى نظامى روسيه به ايران در جنگ جهانى اول، كميته دفاع ملى تحت رياست سردار اسعد بختيارى «خورشيد سرخ» را تأسيس و تحت نظر هيئت مركزى آن‌كه مركب از سليمان ميرزا، شيخ محمد حسين استرآبادى، وحيد الملك شيبانى، ناصر الاسلام، مشار الدوله، كزازى، حاجى محمد تقى شاهرودى، آقا ميرزا محمود اصفهانى، حاجى محمد باقر تاجر كاشانى بود، فعاليت‌هايى را سامان داد.

بعد از كودتاى سوم اسفند 1299 و خروج نظاميان خارجى از ايران تلاش‌هايى نيز براى تشكيل جمعيت شير و خورشيد سرخ آغاز شد. به گفته امير اعلم، او مقررات صليب سرخ را ترجمه كرده و در اختيار احمد شاه گذاشته و پس از مذاكرات عديده با احمد شاه و ديگر رجال ايران مبنى بر ضرورت تشكيل جمعيت شير و خورشيد سرخ در ايران، آنان را به تأسيس آن مجاب نمود.

در 18 بهمن 1301 جمعيت شير و خورشيد سرخ تحت رياست افتخارى محمد حسن ميرزا وليعهد تشكيل و در اسفند 1301 نظامنامه اساسى جمعيت منتشر مى‌شود. اين نظامنامه شامل ده فصل و شصت ماده درباره تشكيل و نوع فعاليت‌ها مى‌باشد. در پنجم مرداد 1302 اولين جلسه رسمى كميته مركزى جمعيت تشكيل جلسه داده و تصميم گرفته مى‌شود كه براى پيشرفت امور جمعيت هفته يك يا دو جلسه برگزار كنند. جمعيت شير و خورشيد سرخ ايران تا سال 1304 شعبات خود را در مركز استان‌ها گسترش و با انتشار مجله‌اى با همين نام در خرداد 1304 دور جديدى از فعاليت‌هاى خود را آغاز مى‌كند. (مجله شير و خورشيد سرخ، س 1304، شم 1، ص 13 و 22؛ ارمغان جاويد يا زندگانى دكتر امير اعلم، ص 121؛ روزنامه ستاره ايران، 11 صفر 1334 ق، ص 1، حبل المتين، 22 صفر 1330 ق، ص 22 و 23).

(8). اين جلسه پيرو پيشنهاد سازمان بين المللى صليب سرخ براى تشكيل كميته صليب سرخ در ايران تشكيل شده بود.

(9). روزنامه ايران، 7/ 12/ 1300، ص 2.